moi bracia ludzie Boży
a bywajcie tutaj skorzy
poszukujcie zatajone
w tej tu stajni Dziecię one
„Pastorałki” Tytusa Czyżewskiego
Narodziny Dzieciątka, narodziny dziecka. To święto chyba najbardziej otworzyło europejską kulturę na dzieciństwo. Jednocześnie święto chrześcijańskie najłatwiejsze do pojęcia przez dzieci. Pełne elementów im bliskich: szopka, stroje kolędników, przebrania jasełkowe, kolędowanie i wreszcie prezenty. Później radość nie tylko przyjmowania, ale i obdarowywania. To jedne z piękniejszych chwil, nie tylko dzieciństwa.
a bywajcie tutaj skorzy
poszukujcie zatajone
w tej tu stajni Dziecię one
„Pastorałki” Tytusa Czyżewskiego
Narodziny Dzieciątka, narodziny dziecka. To święto chyba najbardziej otworzyło europejską kulturę na dzieciństwo. Jednocześnie święto chrześcijańskie najłatwiejsze do pojęcia przez dzieci. Pełne elementów im bliskich: szopka, stroje kolędników, przebrania jasełkowe, kolędowanie i wreszcie prezenty. Później radość nie tylko przyjmowania, ale i obdarowywania. To jedne z piękniejszych chwil, nie tylko dzieciństwa.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Najważniejszy moment świąt Bożego Narodzenia – przed północą 24 grudnia wierni wchodzą na pasterkę. Tu do kościoła pw. św. Aleksandra przy placu Trzech Krzyży. Warszawa na początku XX wieku.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Na nasze wyobrażenia o tym historycznym wydarzeniu wpłynęła szopka. W stylizacji orientalnej albo polskiej, góralskiej. Ludowe obrazki malowane na szkle: „Boże Narodzenie” ze zbiorów prywatnych dr. Lustgartena.
Michal Gmitruk/Forum
Aktorzy teatru Wagajty idą od gospodarstwa do gospodarstwa, odtwarzając dawną tradycję kolędowania.
Reprodukcja FoKa/Forum
Kolędnicy z szopką wśród żołnierzy 3. Pułku Piechoty Legionów Piłsudskiego. Chwila wytchnienia podczas zmagań I wojny światowej. Po drugiej stronie walczyli i świętowali Polacy z zaboru rosyjskiego. Polska Górka, grudzień 1915 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Święta w niepodległej Polsce obchodzone oficjalnie. Gwiazdka w gimnazjum żeńskim. 1936 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Arcybiskup metropolita krakowski Adam Sapieha dzieli się opłatkiem z chorymi spędzającymi święta Bożego Narodzenia w szpitalu przy ulicy Prądnickiej w Krakowie. Koniec lat 30. XX wieku.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Polska wieczerza wigilijna. W tym dniu w sposób szczególny ma połączyć się cała rodzina. 1931 r. (Na choince palą się świeczki.)
Narodowe Archiwum Cyfrowe
W innym domu, tego samego roku dużo skromniejsza wigilia. Łamanie się opłatkiem.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Swojska atmosfera podczas podróży na transatlantyku „Batory” w 1937 r. Model kościoła z migdałów prezentowany w sali jadalnej przez kuchmistrza Kanabusa.
Polityka
II wojna światowa. Rodacy starają się dochować tradycji mimo trudności i grozy dwu okupacji. Uchodźcy w Wielkiej Brytanii łamią sie opłatkiem podczas Wigilii. Lata 40. XX wieku.
Edward Falkowski / CFK/Forum
Święta w peerelu. Wraz z komunizmem i pałacem kultury dostaliśmy Dziadka Mroza. Przybysz musiał konkurować z wyobrażeniami: Świętego Mikołaja (ma jego pastorał) i krasnala amerykańskiej coca-coli (ma jego czerwony strój). Warszawa, 1955 r.
Zbigniew Kosycarz/KFP
Gdańskie przygotowania do świąt – „Gwiazdki i Sylwestra” w 1963 r. Neon o kształcie neutralnym światopoglądowo.
Zbigniew Kosycarz/KFP
Gdańsk w świątecznych dekoracjach. Radośnie, bo to jeszcze rok 1974, a pod koniec dekady zaczną się systematyczne wyłączenia prądu w zakładach i dzielnicach mieszkaniowych.
Aleksander Jałosinski/Forum
Początek lat 70. XX wieku – zaczyna się czas konsumpcji. Gwiazdkowa loteria w domu handlowym „Sezam”. Warszawa 1971 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
W tym czasie „Polska rośnie w siłę” i słynie z wydobycia siarki, węgla oraz ręcznie robionych szklanych bombek. Piotrków Trybunalski, 1979 r.
Zbigniew Kosycarz/KFP
Radosne przygotowania. Zuchy dekorują choinkę zrobionymi przez siebie ozdobami. 1977 r.
Zbigniew Kosycarz/KFP
A tu pusto, bez kolejki przed sklepem. W roku 1983 oznacza to tylko jedno, nie „rzucono towaru” i w środku jest tylko obsługa oraz dekoracja na witrynie.
Reprodukcja FoKa/Forum
Widokówka świąteczna z drugiego obiegu. Słowo „spokój” weszło do słownika generała. Zomowcy z gwiazdą i turoniem w czarnych okularach wykluczają wszelkie „niepokoje”.
Waldemar Gorlewski/Agencja Gazeta
1989 r. – wigilia parlamentarzystów demokratycznej opozycji wybranych w czerwcowych wyborach. Bronisław Geremek, Tadeusz Mazowiecki, Zofia Kuratowska.
Marcin Wegner/PAP
To też „nowa Polska” – handlująca na straganach, stoliczkach, łóżkach polowych i szczękach nie tylko w „przedświąteczną niedzielę handlową”.
Mariusz Szyperko/CAF/PAP
Zmiany w mediach publicznych. Noworoczne wystąpienie I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ustępuje miejsca wigilijnemu orędziu Prymasa.
Maciej Kosycarz/KFP
W latach 90. bardzo polubiliśmy żywe szopki. Arcybiskup Tadeusz Gocłowski składa życzenia właśnie przed taką szopką w Gdańsku Matemblewie, 1999 r.
włodi/Flickr CC by SA
Żywe choinki też dzielnie konkurują z tymi sztucznymi, znanymi od lat 70. Ale nikt już nie stosuję świeczek jak na zdjęciach z lat 30.
Marek Podmokły/Agencja Gazeta
To święto wszystkich chrześcijan. Styczniowe, prawosławne nabożeństwo dla turystów ze wschodu w kościółku na Pęksowym Brzysku. Zakopane, 2011 r.
Arturo Bissari/KFP
Wigilia dla bezdomnych w schronisku Brata Alberta. Słupsk, 2009 r. To czas obdarowywania i mobilizacji do dobrych uczynków, urzeczywistniania tego, co symbolizuje dodatkowe nakrycie przy wieczerzy.
Wojtek Jakubowski/KFP
To także czas nowinek i mieszających się tradycji. Pokazy konne podczas zlotu Świętych Mikołajów. Szymbark, 2005 r.