Joanna Podgórska: – Gestalt oznacza kształt, formę, postać. Jak to się ma do psychoterapii?
Jan Peche: – To słowo można także tłumaczyć jako konfigurację, niepodzielną, nieredukowalną całość. Nie da się go jednoznacznie przełożyć, bo jest specyficzne dla niemieckiej kultury. Teraz zaczyna się trochę amerykanizować jako czasownik gestalting; coś gestaltuje, czyli wyłania z tła, nabiera formy, granic. Sens, który jest w tym słowie zawarty, dotyczy nieredukcjonistycznego sposobu patrzenia na świat. Każda część, która należy do całości, zawiera w sobie informację o tej całości. Można przypatrywać się małym zjawiskom i widzieć w nich odbicie dużych.
Dotyczy to także ludzkiej psychiki?
J.P. Tak. Pojęcie Gestalt pochodzi z psychologii akademickiej – szkoły, której nazwę w Polsce tłumaczono jako psychologię postaci. Zajmowała się ona psychologią postrzegania. Stąd gestaltowskie, dwuznaczne figury, które w zależności od tego, jak kto na nie patrzy, widzi albo dwie twarze, albo wazon. Ludzie tworzą różne interpretacje. Postrzeganie to aktywny proces mentalny. Fryderyk Perls, który stworzył terapię Gestalt, miał do czynienia z tą szkołą. Terapia Gestalt zakłada, że tworzenie przez człowieka swojej wizji świata jest procesem aktywnym i kreatywnym.
Jaka jest rola terapeuty w tym procesie?
Maria Zembrzuska-Peche: – Nie może to być osoba, która coś narzuca, bo wie lepiej. Terapeuta ma pomóc pacjentowi postrzegać jak najpełniej. Najpierw jednak pomaga mu rozpoznać, jak postrzega, jaką wizję świata tworzy, co przyjmuje, co odrzuca, jakie znaczenie temu nadaje.