VI Seminarium z cyklu „Kultura i rozwój” odbędzie się 23 czerwca 2010 w Auli A Collegium Civitas, XII p. Pałacu Kultury i Nauki. Rozpoczęcie o godz. 10.30, przewidywane zakończenie o godz. 13.00.
„Tragedy of the Commons”, esej autorstwa Garretta Hardina z 1968 r. należy do najczęściej cytowanych artykułów w naukach społecznych i ekonomicznych. Amerykański autor zwraca w nim uwagę, że rozum ludzki staje bezradny wobec problemu zarządzania dobrami kolektywnymi, takimi jak wspólnotowe pastwiska (historyczne commons), łowiska czy systemy irygacyjne. Zwykła ludzka racjonalność nakazuje bowiem użytkownikom brać z tych wspólnych zasobów jak najwięcej, maksymalizując jednostkowy profit, co jednak prowadzić musi, jak w greckiej tragedii, to zagłady grabionego zasobu.
W ciągu dekad, jakie upłynęły od powstania tego tekstu refleksja nad dobrami publicznymi rozwinęła się, znajdując także zastosowanie podczas dyskusji o zasobach niematerialnych, jak wiedza i kultura. Ukoronowaniem tych nowych nurtów myśli stała się ubiegłoroczna nagroda Nobla z ekonomii dla Elinor Ostrom.
Wiemy dziś, że nie jesteśmy skazani na tragedię. To jedna z możliwych opcji podczas zarządzania zasobami wspólnymi, czego dowiodła katastrofa systemu gospodarczego realnego socjalizmu. Wiemy już również, że współcześnie jednym z najważniejszych zasobów rozwojowych jest kultura. To zasób wielowymiarowy, oddziałujący na potencjał rozwojowy jednostek i społeczeństwa w sposób bardzo złożony:
- kultura jest przestrzenią kodów i symboli, w jakich zanurzona jest społeczna komunikacja od której zależy zdolność do współdziałania;
- kultura jest przestrzenią norm, wartości i praktyk stanowiących zasób wypracowanych społecznie sposobów działania, które mogą, w zależności od aktualnego kontekstu sprzyjać lub przeszkadzać w rozwoju;
- kultura jest przestrzenią realizacji ludzkiej potrzeby tworzenia;
- kultura jest materialnym i niematerialnym dziedzictwem będącym nośnikiem społecznej pamięci;
- kultura jest źródłem zasilającym bezpośrednio gospodarkę (przemysły kultury i przemysły kreatywne).
Jak zarządzać złożonym obszarem kultury, by optymalnie służył on społeczeństwu? Jak wyceniać wartość kultury w różnych jej aspektach? Ile w kulturze powinno być rynku, a jaka jej część powinna być uspołeczniona i współzarządzana w modelu obywatelskiej partycypacji? Jakie obszary kultury powinny mieć status dóbr publicznych i co taki status oznacza w dobie nowych mediów komunikacji społecznej, rewolucjonizujących praktyki uczestnictwa w kulturze?
To tylko niektóre z pytań, na które będziemy szukać odpowiedzi podczas VI Seminarium „Kultura i rozwój”, które podsumuje pierwszy semestr spotkań. Do dyskusji wprowadzą:
1. Minister Bogdan Zdrojewski, MKiDN;
2. Profesor Jerzy Hausner, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie;
3. Dr Natalia Letki, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach grantu European Research Council realizuje projekt badawczy „Public Goods through Private Eyes. Exploring Citizens’ Attitudes towards Public Goods and the State in East Central Europe”.
Prowadzenie spotkania: Edwin Bendyk, Collegium Civitas, tygodnik „Polityka”