Jak do tego doszło?
W końcu 2005 r., po wygranej Prawa i Sprawiedliwości w wyborach parlamentarnych, a następnie Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich, w redakcji „Polityki" mieliśmy poczucie, że naprawdę zaczyna się jakaś nowa polityczna epoka. Oto do władzy doszli ludzie, którzy przez kilkanaście lat pozostawali na marginesie polskiej polityki, traktowani z lekceważeniem jako radykałowie, populiści, frustraci. Nagle, po tzw. aferze Rywina, okazało się, że to ich język i sposób oglądu rzeczywistości zaczyna powoli dominować w obiegu publicznym, że po latach nieudanych rządów AWS, a potem SLD, coraz więcej Polaków oczekuje jakiejś radykalnej zmiany, oczyszczenia i odświeżenia państwa. I taką ofertę otrzymali. W ostrej kampanii wyborczej politycy PiS (a do pewnego momentu także Platformy Obywatelskiej) przedstawiali się nie jako kolejna ekipa zmierzająca do utworzenia rządu, ale jako siła, która zamierza dokonać „rewolucji moralnej", zmienić konstytucyjny ustrój, rozbić „skompromitowaną i skorumpowaną III RP" i zastąpić ją nowym państwem - IV Rzeczpospolitą. Bardzo byliśmy ciekawi, jak te hasła i zapowiedzi będą realizowane w praktyce. Zwłaszcza że zanosiło się na pewien dodatkowy, niezwykły w świecie eksperyment: władzę w państwie obejmowali bracia bliźniacy, choć wtedy, przed dwoma laty, żywo zaprzeczali, że jeśli Lech zostanie prezydentem, to Jarosław mógłby być premierem...
Na którymś z redakcyjnych spotkań uznaliśmy, że w tej, zapowiadającej się niebanalnie, sytuacji powinniśmy powołać specjalny zespół autorski, który mniej będzie zajmował się opisem bieżącej polityki, a bardziej ideologią, retoryką, aksjologią IV RP oraz jej zderzeniami z praktyką rządzenia. Tej misji specjalnej podjęli się Mariusz Janicki, szef działu politycznego tygodnika, oraz nasz komentator, wybitny historyk prof. dr hab. Wiesław Władyka. Jak się wkrótce miało okazać, powołaliśmy do życia parę publicystycznych bliźniaków: nikt, poza nimi, nie wie, w jaki sposób dzielą się pracą przy kolejnych tekstach, ale już po paru pierwszych publikacjach duetu Janicki-Władyka mieliśmy wrażenie, że tworzą oni nową jakość w polskiej publicystyce politycznej, łącząc politologiczną i historyczną kompetencję z bardzo atrakcyjnym językiem opisu. Inna sprawa, że obiekty owej autorskiej analizy okazały się wyjątkowo inspirujące. Używając żartobliwej metaforki, autoryzowanej zresztą przez samych braci Kaczyńskich, panowie J. i W. stali się prawdziwymi ekspertami od „kaczyzmu", tej dziwnej osobistej ideologii braci Kaczyńskich, mieszaniny idei, słów, mitów i urazów, trafnych diagnoz i urojeń, czystych intencji i brudnych metod, wizji i frustracji, patosu z pragmatyzmem i cynizmem politycznym.
Z artykułu na artykuł pisała się, narastała książka, którą chcieliśmy opublikować w dwulecie, czyli teoretycznie na półmetku, władzy PiS. Tak się stało, że książka ta ukaże się w trakcie kampanii wyborczej, która może definitywnie zamknąć projekt IV RP albo rozpocząć jakiś jego nowy etap. To znakomity moment, aby podsumować, co przez te dwa lata zobaczyliśmy, przeżyliśmy i przemyśleliśmy. Fascynujące eseje Janickiego i Władyki to prawdziwy „niezbędnik wyborcy". Książka nosi tytuł „Cień Wielkiego Brata", dopuszczając wszelkie skojarzenia z Braćmi, zwłaszcza z jednym. A także z Orwellem. Zwracam wszakże uwagę na słówko „cień"- zawiera ono i przestrogę, i nadzieję. Jako uczestnik wielogodzinnych dyskusji z Autorami i redaktor publikowanych tu tekstów gorąco polecam tę lekturę. To jedna z najlepszych książek politycznych, jakie czytałem. Śmiem twierdzić, że zdecydowanie lepsza niż polityka, jaką opisuje.
Jerzy Baczyński, redaktor naczelny „Polityki"
Książka do nabycia w księgarniach, salonach prasowych Empik, Relay, Inmedio, HDS, Ruch, Kolporter i księgarni internetowej www.merlin.pl za 19,90 zł.