Pomocnik Historyczny

Hufce pracy: synkowie Stalina

Junacy SP z Brygady nr 36 pomagają przy budowie elektrowni Jaworzno II. Jaworzno, czerwiec 1951 r. Junacy SP z Brygady nr 36 pomagają przy budowie elektrowni Jaworzno II. Jaworzno, czerwiec 1951 r. Jerzy Baranowski / CAF / PAP
FoKa/Forum

Synkami Stalina nazywano młodzież pracującą w Powszechnej Organizacji Służba Polsce (SP). O jej powstaniu zadecydowało Biuro Polityczne KC PPR latem 1947 r. Jednym z celów była chęć stłumienia oporu wśród młodzieży, a zarazem związanie z nowym ustrojem poprzez „uodpornienie jej na wrogie wpływy reakcji”. Na czele organizacji stała Komenda Główna, która zarządzała komendami wojewódzkimi, powiatowymi oraz gminnymi. SP podzielono na hufce szkolne, zakładowe, miejskie, wiejskie (gminne), także na męskie i żeńskie. Większość kadry stanowili żołnierze.

Młodzież miała pracować 6 godz. dziennie do 18 roku życia, starsi – 8 godz., np. przy odbudowie stolicy, w fabrykach, spółdzielniach produkcyjnych. Wolny czas miał być wykorzystywany na szkolenia ideowo-polityczne, ćwiczenia wojskowe i fizyczne, porządkowanie kwater oraz wypoczynek. Tak naprawdę pracowano po 8–10 godzin dziennie, przez 6–7 dni w tygodniu, często w nocy, np. przy rozładowywaniu cegieł z wagonów.

W hufcach stosowano zasadę przemieszczania i rozdzielania – młodzi z dużych miast byli wysyłani do pracy na wieś lub do miasteczek, w dużej odległości od miejsca zamieszkania, z kolei ci ze wsi przyjeżdżali do miast. W jednym hufcu przydziały miały osoby z różnych miejscowości, aby nie tworzyły się grupy znajomych z jednego środowiska.

Jedzenie było jednostajne i niesmaczne, zdarzało się, że przez kilka dni karmiono zepsutą kapustą, w której były robaki. W wielu brygadach brakowało odpowiedniej opieki lekarskiej. Zdarzyło się, że junakowi, u którego znaleziono gnidy, lekarz kazał na głowie wystrzyc znak krzyża. W 1953 r. w brygadach krakowskich odnotowano przypadki chorób zakaźnych, w tym tyfusu brzusznego, kiły oraz gruźlicy.

Pomocnik Historyczny „Stalinizm po polsku” (100053) z dnia 28.05.2012; BITWA O PRZEMYSŁ I HANDEL; s. 77
Reklama