Pomocnik Historyczny

Konfucjański model państwa

„Mogłeś był Panie zdobyć cesarstwo, siedząc na koniu. Czy zdołasz nim jednak władać, nie zsiadając z konia?”. Te słowa sprawiły, że założyciel dynastii Han (od 206 r. p.n.e. ) oddał ster cesarstwa w ręce uczonych konfucjańskich. Powstał specyficzny alians wykształconej elity (sztuka rządzenia państwem, ceremoniał i legitymizacja władzy dzięki Woli Nieba i zakotwiczeniu w życiu duchowym) z dworem (dysponującym narzędziami władzy i siłą militarną).

Wszechobecne państwo konfucjańskie połączyło funkcje administracyjne (zapewnienie ludowi dostatku było fundamentem dbałości o rozwój moralny), wychowawcze (edukowało lud do przestrzegania norm li, cnoty xiao i innych wzorców, art. s. 34) i religijne (utrzymywało ład i harmonię kosmosu).

Państwo było utożsamiane zarówno z całym światem (stąd określenie tianxia – wszystko to, co pod Niebem), jak i z cywilizacją zapoczątkowaną przez legendarnych przodków. Cesarz kontynuował ich dzieło: stał na straży porządku moralnego, jak i przyrodniczego, utrzymując tajemny porządek bytu zwany dao (art. s. 34). „Odzwierzęcał” też ludzi: państwo formowało moralno-intelektualną duszę ludzką (hun), co umożliwiało jej trwanie po śmierci, wpajało obowiązki społeczne i tłumiło egoizm.

Cnotę synowskiego posłuszeństwa xiao traktowano wręcz jako zasadę ustroju państwa i podstawę porządku społecznego. Przodkowie rodzili swych potomków i opiekowali się nimi, a potomkowie, dbając o przodków, zapewniali im dalsze istnienie. Zawłaszczając tę sferę życia, państwo konfucjańskie nierozerwalnie wrosło (Europejczyk powiedziałby, że „wszystkimi mackami”) w najgłębsze warstwy życia społecznego i duchowego.

Pomocnik Historyczny „Historia Chińczyków” (100055) z dnia 05.09.2012; Dzieje Chińczyków; s. 28
Reklama