Pomocnik Historyczny

Bistro i aleksandrolatria

Jedna z akwarel z serii „Kozacy w Paryżu”, autorstwa George’a Emmanuela Opitza, I połowa XIX w. Jedna z akwarel z serii „Kozacy w Paryżu”, autorstwa George’a Emmanuela Opitza, I połowa XIX w. EAST NEWS

W Paryżu, na murze restauracji U matki Katarzyny na słynnym placu du Tertre, na wzgórzu Montmartre, wisi tablica przypominająca żołnierzy kozackich, którzy w 1814 r. wymykali się na wódkę do pobliskich barów. Ich dowódca stanowczo tego zabraniał. By się napić bez kary, kozacy wołali do restauratorów Быстро, bystro, szybko dawajcie – i tak miała powstać popularna nazwa francuskiego baru: bistro. Żaden słownik lingwistyczny nie potwierdza takiego źródłosłowu, jednak przetrwanie tej legendy jest symptomatyczne. Dwa rosyjskie najazdy (w 1814 i w 1815 r.) oraz jedyna w historii rosyjska okupacja części Francji (1816–18) pozostawiły dwuznaczny ślad w świadomości narodowej. Kapitulacja Paryża 30 marca 1814 r. była dość honorowa: wojska francuskie mogły zachować broń i wybrać sobie drogę odwrotu. Z drugiej strony, los miasta pozostawiono łaskawości cara Rosji i króla Prus, którzy na Polach Elizejskich przyjęli defiladę swych oddziałów. Aleksander ogłosił proklamację do Francuzów, w której się przedstawił jako ich przyjaciel, jedynie Napoleon był dlań wrogiem. Pamiętajmy też, że niemała liczba oficerów francuskiego pochodzenia służyła carowi.

Taka też musiała być linia podziału – duma narodowa rojalistów i ofiar rewolucji mogła cierpieć na widok kozaków i kałmuków w stolicy, jednak liczono przecież na kariery i majątki z łaski powracających Burbonów. Z kolei przysięgli bonapartyści organizowali prowokacje, by wyciągać rosyjskich oficerów na pojedynki; aż setka Rosjan miała w nich polec. Rosjanie budzili ciekawość, ale przeważnie uważano ich za barbarzyńców, o czym świadczy choćby złośliwy tytuł pracy Galiny Kabakowej o wizerunku kozaka we Francji w XIX w.

Pomocnik Historyczny „O roku ów: 1812” (100059) z dnia 27.11.2012; PAMIĘĆ I MIT; s. 118
Reklama