Pomocnik Historyczny

Ubiór

Lisiura Lisiura Janusz Leśniak / BEW
ChałatCorbis Chałat

Z tradycyjnym żydowskim ubiorem kojarzy się przede wszystkim chałat (arab. chilat), zwany też kapotą. Była to długa szata z szalowym kołnierzem, zapinana z przodu na guziki. Początkowo (XVII/XVIII w.) chałaty szyto z kolorowych tkanin, jednak stopniowo zaczął dominować kolor czarny jako przejaw tendencji ascetycznych. W XIX w. czarny chałat stał się strojem powszechnym, jednoznacznie kojarzonym z odłamem ortodoksyjnym i ruchem chasydzkim. Noszących go nazywano Żydami chałatowymi, w odróżnieniu od zasymilowanych Żydów surdutowych. Chałat przewiązywano pasem. Miało to znaczenie szczególnie dla chasydów, którzy wierzyli, że oddziela on symbolicznie górną, czystą połowę ciała od dolnej, nieczystej. Na wierzch zakładano kaftan, rodzaj prostego płaszcza z kołnierzem, zimą ocieplanego.

Pobożny Żyd nie rozstawał się z jarmułką (od tur. jahmrłuk – kaptur), inaczej mycką (od niem. Mütze – czapka, hebr. kipa), noszoną stale, w domu, na ulicy, w synagodze, bez względu na inne nakrycie głowy zakładane równocześnie. Na co dzień noszono mycki czarne, od święta haftowane i bogato zdobione. W Polsce rozpowszechnił się zwyczaj noszenia czarnych kapeluszy lub czapek z daszkiem. Znamiennym nakryciem głowy był też okrągły kapelusz, obszyty futrem sobolowym lub lisim, zwany z polska lisiurą. Stał się on zwyczajowym nakryciem głowy rabinów. Zdarzało się, że gmina zamawiała taki kapelusz w prezencie dla nowego rabina. Lisiurę przejęła też część chasydów jako element odświętnego stroju. Ortodoksyjni Żydzi nosili też na stałe tzw.

Pomocnik Historyczny „Historia Żydów polskich” (100070) z dnia 01.04.2013; Polin; s. 27
Reklama