Pomocnik Historyczny

Ucieczka z kraju

Grupa emigrujących z Niemiec Żydów, lata 30. Grupa emigrujących z Niemiec Żydów, lata 30. Ullstein Bild / BEW
Na przymusowym wychodźstwie, obok tysięcy Żydów, znaleźli się m.in. politycy, literaci, naukowcy, sportowcy, gwiazdy kina.
Albert Einstein z żoną opuszczają Europę, 1933 r.Corbis Albert Einstein z żoną opuszczają Europę, 1933 r.

Exodus. Dojście Hitlera do władzy w styczniu 1933 r. bez wątpienia było wydarzeniem przełomowym dla wszystkich Niemców. Jednym z przejawów nadchodzących zmian było restrykcyjne ustawodawstwo nowego reżimu. W największym stopniu dotknęło ono społeczność pochodzenia żydowskiego. Okazało się jednak bardzo szybko, że wielu Niemców nie jest w stanie zaakceptować nazistowskich rządów. Jedynym wyjściem dla obu tych grup stała się ucieczka z kraju. Ogółem w latach 1933–38 Niemcy opuściło ok. 340 tys. osób.

Emigracja polityczna. Masowy exodus społeczności żydowskiej, choć podyktowany warunkami politycznymi panującymi w kraju, nie jest nazywany emigracją polityczną sensu stricto. Zaliczana jest do niej raczej grupa ponad 35 tys. osób, która w różny sposób najpierw w kraju, a potem na wychodźstwie, negowała zasady narodowosocjalistycznego państwa. Wśród nich można wyróżnić dwie grupy: polityczną (30 tys.) oraz kulturalną (5,5 tys.).

Politycy jako pierwsi, jeszcze na forum Reichstagu, rozpoczęli krytykę nowych rządów. Uczynił tak chociażby 23 marca 1933 r. Otto Wels, przewodniczący Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD), który odrzucił tzw. ustawę o pełnomocnictwach. Ten urodzony w Berlinie w 1873 r. polityk, już kilka miesięcy po swoim wystąpieniu na mównicy niemieckiego parlamentu, w czerwcu 1933 r. udał się na wygnanie. Początkowo wznowił swą działalność w Pradze, a następnie w Paryżu, gdzie próbował odbudować struktury SPD. Zmarł w 1939 r. w Paryżu.

Pomocnik Historyczny „Trzecia Rzesza” (100072) z dnia 17.06.2013; III Rzesza w budowie; s. 76
Reklama