Pomocnik Historyczny

Kompania Wschodnioindyjska, czyli drugie imperium

„Pułkownik Mordaunt oglądający walkę kogutów” – w otoczeniu urzedników Kompanii Wschodnioindyjskiej, obraz olejny z 1785 r. W XIX w. Indiami – jako kolonią Korony – zarządzało tylko ok. 900 urzędników brytyjskich. „Pułkownik Mordaunt oglądający walkę kogutów” – w otoczeniu urzedników Kompanii Wschodnioindyjskiej, obraz olejny z 1785 r. W XIX w. Indiami – jako kolonią Korony – zarządzało tylko ok. 900 urzędników brytyjskich. BEW
W 1600 r. Elżbieta I przyznała przywilej handlu Kompanii Wschodnioindyjskiej. Nikt nie mógł przewidzieć, że w ciągu 200 lat stanie się ona dominującą siłą polityczną na subkontynencie indyjskim.
Herb Kompanii WschodnioindyjskiejAN Herb Kompanii Wschodnioindyjskiej

Kompanie handlowe. W 1675 r. angielski poeta i pisarz John Dryden napisał i wystawił w Londynie dramat „Aureng-zebe” opisujący drogę do tronu władcy Imperium Mogołów w Indiach Abu Muzaffaar Muhi ad-Dina Muhammada Aurangzeba Alamgira, rządzącego w latach 1658–1707. Kompania Wschodnioindyjska istniała już ponad pół wieku, a informacje przywożone przez jej kupców poruszały wyobraźnię Anglików. Indie, bogactwa Wschodu i egzotyczni władcy, stawały się bliższe mieszkańcom Wysp Brytyjskich.

Kompania ta stanowiła typową dla XVI i XVII w. organizację handlową. Kupcy działający daleko za granicami Wysp Brytyjskich musieli ponosić bardzo wysokie koszty, a nie mogli liczyć na ochronę odległego państwa macierzystego. Praktycznym rozwiązaniem było tworzenie przez inwestorów (kupców, dworzan, szlachtę) kompanii handlowej, która zbierała fundusze, często emitując akcje. Prosiła ona monarchę o przywilej dający jej monopol na handel w określonej części świata, prawo do obrony przed piratami i bandytami przy pomocy własnych sił zbrojnych oraz prawo do rozwiązywania kwestii prawnych i zawierania układów politycznych. Dokument ten, zwany kartą (charter), był przyznawany na określony czas, który można było przedłużać, i opłacany sowicie. W XVI i XVII w. powstało wiele takich organizacji.

Z Wysp Korzennych do Indii. Celem Kompanii Wschodnioindyjskiej był udział w lukratywnym, choć niebezpiecznym handlu przyprawami, stąd też początkowo wyprawiano się głównie na Wyspy Korzenne (Spice Islands), dzisiejsze Moluki należące do Indonezji. Jednak konflikt z dominującymi tam Holendrami, zakończony torturami i egzekucją części personelu bazy angielskiej w Ambonie w 1623 r.

Pomocnik Historyczny „Imperium Brytyjskie” (100084) z dnia 08.09.2014; Narodziny Imperium; s. 28
Reklama