Pomocnik Historyczny

Kodeks wychowawczy chłopca brytyjskiego

Wyścigi konne w Ascott Wyścigi konne w Ascott Getty Images
Brytyjski sport epoki imperialnej nie stanowił bynajmniej widowiskowego, rekreacyjnego marginesu. Imperium potrzebowało ludzi o osobowościach dynamicznych, fizycznie sprawnych i odpornych na niedogodności egzotycznych klimatów kolonialnych.
„Sporting Magazine”, wydanie z października 1792 r.AN „Sporting Magazine”, wydanie z października 1792 r.

Fair play. Historycznie ważnym czynnikiem tworzącym etos sportu brytyjskiego, niespotykany w takim stopniu w innych krajach europejskich, była jego funkcja jako substytutu prestiżu klasowego. Początki tego zjawiska sięgają schyłku średniowiecza, gdy klasa rycerska utraciła swój dawny status militarny i znajdowała namiastki dawnego znaczenia w ćwiczeniach wojskowych i turniejowych, stopniowo przekształcając je w nowożytne sporty. W ten sposób przenikał do sportu dawny rycerski kodeks fair play (ang. czysta gra), który stał się podstawą etyki sportu. „W tych dwu słowach, fair play – pisał historyk sportu brytyjskiego Richard Holt – zawarte jest wszystko, co angielskie i co wychowanie i etyka uważają za najlepsze”.

Pojęcie fair play jako etyki rycerskiej pojawiło się po raz pierwszy w XIV w. w anonimowym poemacie „Oblężenie Jerozolimy”. W sensie sportowym użyte zostało w 1568 r. w liście Francisa Knollysa do Elżbiety I z opisem gry w piłkę na dworze Marii Stuart. Do szerokiej popularyzacji pojęcia przyczynił się nie kto inny, tylko William Shakespeare, który użył pojęcia fair play trzykrotnie: raz w dramacie „Burza” w odniesieniu do gry w szachy oraz dwukrotnie w „Życiu i śmierci króla Jana”, w tradycyjnym ujęciu etyki rycerskiej. Do upowszechnienia się pojęcia poza angielską strefą językową przyczyniła się opublikowana w 1927 r. głośna książka niemieckiego autora Rudolfa Kirchera „Sport, zabawa i duch Anglii” (Sport, Spiel und Geist in England).

Środek wychowawczy. Sport uprawiany w duchu fair play stał się jednym z głównych środków wychowawczych w sławnych angielskich public schools, jak Harrow, Eton, Winchester i Rugby.

Pomocnik Historyczny „Imperium Brytyjskie” (100084) z dnia 08.09.2014; U szczytu potęgi; s. 92
Reklama