Pomocnik Historyczny

Brytyjskie Terytoria Zamorskie

Żołnierze brytyjscy na Gibraltarze, 2014 r. Żołnierze brytyjscy na Gibraltarze, 2014 r. Corbis
W sensie formalnym resztówką dawnego imperium są dzisiaj Brytyjskie Terytoria Zamorskie (British Overseas Territories).
Brytyjscy komandosi w drodze do Portu Stanley na Falklandach, 1982 r.Getty Images Brytyjscy komandosi w drodze do Portu Stanley na Falklandach, 1982 r.

Antarktyda, Georgia Południowa, Sandwich Południowy. Brytyjskie Terytoria Zamorskie, zamieszkane przez 350 tys. mieszkańców, mają dokładnie 1 727 570 km kw. powierzchni. Z tego jednak aż 1,7 mln stanowi bezludna część Antarktydy, do której Wielka Brytania rości sobie prawa. W pobliżu leżą również niezaludnione brytyjskie terytoria: Georgia Południowa i archipelag Sandwich Południowy, stanowiące z kolei przedmiot roszczeń Argentyny.

Falklandy. Georgia Południowa znalazła się w centrum wydarzeń międzynarodowych 3 kwietnia 1982 r., kiedy niespodziewanie została zajęta przez siły argentyńskie. Nastąpiło to dzień po ich inwazji na Falklandy – archipelag leżący ok. 500 km na wschód od wybrzeży Ameryki Południowej. Znajdował się on pod brytyjskim władaniem od 1833 r. Argentyńczycy nazywali Falklandy Malwinami i rościli sobie do nich prawo od XIX w., chociaż zamieszkiwało je wyłącznie 2 tys. potomków brytyjskich osadników.

W latach 70. XX w. Wielka Brytania była gotowa dyskutować nad rozwiązaniem, które dałoby Argentynie suwerenność nad archipelagiem w zamian za uszanowanie praw mieszkańców. Junta generałów w Buenos Aires była jednak nieustępliwa i do kompromisu nie doszło. Na jej czele w 1982 r. stał gen. Leopoldo Galtieri. Nie zamierzał czekać, aż Brytyjczycy sprzedadzą swoje lotniskowce Australii, o czym się mówiło, a co uczyniłoby Royal Navy niezdolną do odzyskania wysp. Coraz mniej popularna we własnym kraju junta, odpowiedzialna za zamordowanie tysięcy Argentyńczyków, szukała sukcesu, który zjednoczyłby społeczeństwo.

Przekonanie argentyńskich generałów o słabości militarnej Wielkiej Brytanii okazało się błędne. Royal Navy, choć coraz bardziej odchudzona przez oszczędnościową terapię premier Margaret Thatcher, ciągle miała znaczącą siłę bojową, a przede wszystkim była zdolna do szybkiego zmobilizowania niezbędnych sił morskich i skierowania ich na południowy Atlantyk w celu odbicia Falklandów.

Pomocnik Historyczny „Imperium Brytyjskie” (100084) z dnia 08.09.2014; Od imperium do wspólnoty; s. 119
Reklama