Pomocnik Historyczny

Triada carów

Ideologie w Rosji

Kozacy w Paryżu w 1814 r., akwarela z epoki Kozacy w Paryżu w 1814 r., akwarela z epoki EAST NEWS
Cesarstwu Rosyjskiemu nie udało się stworzyć ideologii, która pociągnęłaby za sobą wszystkich poddanych imperium. A poglądy elit rozpięły się w XIX w. między okcydentalizmem a słowianofilstwem.
Karta menu z przyjęcia z okazji 300 rocznicy wstąpienia Romanowów na tron, 1913 r.BEW Karta menu z przyjęcia z okazji 300 rocznicy wstąpienia Romanowów na tron, 1913 r.

Być jak Francuzi i Niemcy. Rosjanie po raz pierwszy masowo zetknęli się z Zachodem podczas pogoni za wycofującym się Napoleonem w latach 1813–15. Zarówno Niemcy, jak i Francja wywarły na carskich żołnierzach duże wrażenie i zachęciły do porównań z ich ojczyzną. Oczywiście nie wszystko w Europie im się spodobało, jednak już po kilku dniach gołym okiem było widać, że na Zachodzie żyje się lepiej i łatwiej niż w Cesarstwie Rosyjskim. „Na Śląsk z Polski wjeżdżasz z takim uczuciem, jakbyś przyjechał z biednego, opustoszałego w świetnie wyposażony i gwarny dom” – pisał oficer rosyjskiej armii Fiodor Glinka, mimo iż w Księstwie Warszawskim żyło się i tak dostatniej niż w Rosji. Zaskoczenie, jakie przeżyli, można porównać z szokiem kulturowym, którego doznają przeszło sto lat później Sowieci, wchodząc w 1939 r. do Lwowa lub 1944–45 na tereny Niemiec.

„U nas, jak budują, to od razu muszą naprawiać – a tu, jak coś zbudują, to na długo” – dziwił się po wejściu do Niemiec inny rosyjski oficer. Jeszcze większe jego zdumienie wzbudziła świetnie skoordynowana akcja gaszenia pożaru domu niemieckiego chłopa, w czasie której wszyscy wiedzieli, czym mają się zająć, nikt nikogo nie musiał poganiać, wszystkie pompy działały, gapie nie przeszkadzali w gaszeniu, a – co najdziwniejsze – dom został uratowany i nikt nie zginął. Dla Rosjanina porządek panujący w Niemczech, a także warunki życia na Zachodzie były nową jakością. Łatwo więc zrozumieć, że Rosjanie zaczęli się zastanawiać, czy w ich ojczyźnie też można żyć tak prosto i przyjemnie? W końcu to oni zwyciężyli w starciu imperiów, a więc zasłużyli sobie na godne i szczęśliwe życie nie mniej niż Francuzi czy Niemcy.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Rosjan” (100087) z dnia 11.12.2014; Carskie Imperium; s. 98
Oryginalny tytuł tekstu: "Triada carów"
Reklama