Pomocnik Historyczny

„W ziemię wsiąkła krew”

Przewrót majowy

Wjazd na most Poniatowskiego, maj 1926 r. Wjazd na most Poniatowskiego, maj 1926 r. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Maj 1926 r. to pęknięcie na pół i Polski, i biografii Piłsudskiego.
Walki na ul. Marszałkowskiej w WarszawieForum Walki na ul. Marszałkowskiej w Warszawie

Poranek w środę 12 maja 1926 r. zapowiadał dzień spokojny i pogodny, co utwierdziło prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w przekonaniu, że podjęta poprzedniego wieczoru decyzja o wyjeździe na krótki wypoczynek do rezydencji w Spale była słuszna.

Poranny meldunek adiutanta, że wieczorem i w nocy miały miejsce niepokoje wywołane przez piłsudczyków rozgoryczonych powołaniem rządu Wincentego Witosa, zlekceważył. Podobnie jak wizytę w Belwederze komendanta miasta generała Stefana Suszyńskiego i komisarza rządu na Warszawę Jana Tłuchowskiego, którzy odradzali wyjazd ze stolicy.

Kryzys polityczny

Prezydent uważał, że kryzys polityczny, spowodowany podaniem się 5 maja rządu Aleksandra Skrzyńskiego do dymisji, został zakończony. Nie był jednak zadowolony z rozwiązania tego kryzysu. Misję utworzenia rządu centroprawicowego powierzył Witosowi dopiero wówczas, gdy okazało się, że inne kombinacje są nierealne.

Po raz pierwszy Witos stanął na czele Rządu Ocalenia Narodowego w lecie 1920 r., gdy zagrożone zostało istnienie Polski. W tych nadzwyczajnych okolicznościach okazał się sprawnym szefem gabinetu, który potrafił pobudzić masy chłopskie do obrony ojczyzny.

Natomiast drugie premierostwo Witosa, gdy w 1923 r. kierował centroprawicowym rządem Chjeno-Piasta, zapisało się fatalnie w społecznej pamięci. W listopadzie polała się krew strajkujących robotników w Krakowie i to przesądziło o losach gabinetu. Formalnym powodem upadku stał się rozłam w klubie PSL-Piast.

Następcą Witosa został wówczas Władysław Grabski, który utworzył gabinet pozaparlamentarny popierany przez prawicę i centrum, a tolerowany przez lewicę. Cieszył się też silnym poparciem prezydenta Wojciechowskiego, z którym łączyła go stara przyjaźń, a wkrótce więzy rodzinne (córka prezydenta wyszła za syna Władysława Grabskiego).

Pomocnik Historyczny „Józef Piłsudski” (100093) z dnia 13.04.2015; Konteksty; s. 86
Oryginalny tytuł tekstu: "„W ziemię wsiąkła krew”"
Reklama