Pomocnik Historyczny

Wiedzieliśmy wszystko, nie widzieliśmy nic

Mjr William F. Friedman, który złamał japoński kod Purple. Mjr William F. Friedman, który złamał japoński kod Purple. Corbis
Pearl Harbor pokazało, że nawet posiadanie wszystkich elementów wywiadowczej układanki nie uchroni przed katastrofą, jeśli nie ma nikogo, kto potrafi złożyć je w całość.
Płonący pancernik USS „Virginia” w Pearl Harbor na Hawajach, 7 grudnia 1941 r.Corbis Płonący pancernik USS „Virginia” w Pearl Harbor na Hawajach, 7 grudnia 1941 r.

Purple i SIGABA. Gdy 7 grudnia 1941 r. o godz. 7.53 pierwsze japońskie samoloty zrzuciły bomby i torpedy na amerykańską bazę morską Pearl Harbor na Hawajach, na biurku kmdr. Alvina Kramera z wywiadu marynarki wojennej od kilku godzin leżała ostatnia rozszyfrowana część tajnej depeszy, nadanej z Japonii do ambasadora w USA. Zawierała ona polecenie zerwania stosunków dyplomatycznych ze Stanami Zjednoczonymi o godz. 13 czasu waszyngtońskiego. Na Hawajach oznaczało to godz. 7 rano.

W sąsiednim budynku, zajmowanym przez wywiad sił lądowych, identyczna depesza leżała na biurku ppłk. Clyde’a Dusenbury’ego. Deszyfrantom udało się przetłumaczyć tekst kilka godzin wcześniej. Wywiad mógł więc przewidzieć wybuch wojny, dysponował też szeregiem zebranych wcześniej informacji, umożliwiających identyfikację miejsca, w którym nastąpi uderzenie. Dlaczego więc Pearl Harbor stało się symbolem niespodziewanej i poniżającej klęski?

Już w 1939 r. amerykańskiemu kryptografowi Williamowi Friedmanowi udało się złamać japoński kod Purple, generowany za pomocą urządzeń typu Enigma, które wywiad Cesarstwa dostał od sojuszniczych Niemiec. Zadanie było tym trudniejsze, że oprócz ogromnej liczby kombinacji szyfrowych, które umożliwiała Enigma, depesze kodowane były w języku japońskim. Amerykanie mieli jednak własną, podobną do niemieckiej maszynę szyfrującą o kryptonimie SIGABA, skonstruowaną przez Friedmana i kryptografa Franka Rowletta.

Magic parzysty i nieparzysty. Opierając się na SIGABIE, Friedman zbudował urządzenie do dekryptażu, za którego pomocą zaczęto odczytywać japońskie depesze dyplomatyczne i wojskowe, nadawane drogą radiową.

Pomocnik Historyczny „Tajniki II wojny” (100094) z dnia 23.04.2015; Wojny szpiegów; s. 106
Reklama