Pomocnik Historyczny

Łowcy uranu

Z czego powstała bomba atomowa

Robert Oppenheimer, szef Projektu Manhattan, i jego podwładni odpowiedzialni za przetworzenie rudy uranowej – Henry D. Smyth, Kenneth Nicols, Glenn Seaborg, lata 40. Robert Oppenheimer, szef Projektu Manhattan, i jego podwładni odpowiedzialni za przetworzenie rudy uranowej – Henry D. Smyth, Kenneth Nicols, Glenn Seaborg, lata 40. Hulton Archive / Getty Images
Kiedy rządy Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii i USA rozpoczęły przygotowania do prac nad bronią jądrową, na świecie było ok. 3,5 tys. ton zapasów rudy uranowej. O dostęp do tego surowca rozegrał się jeden z najbardziej zajadłych wyścigów II wojny światowej.
Płk Boris Pash, były szef zabezpieczenia Projektu Manhattan, kierował zespołem poszukującym w Europie ludzi, którzy mogli mieć coś wspólnego z niemieckim programem budowy bomby atomowej.AN Płk Boris Pash, były szef zabezpieczenia Projektu Manhattan, kierował zespołem poszukującym w Europie ludzi, którzy mogli mieć coś wspólnego z niemieckim programem budowy bomby atomowej.

Product of Belgian Congo. Wrześniowym porankiem 1942 r. płk Kenneth Nichols wraz z grupą fizyków zaangażowanych w supertajny projekt budowy broni atomowej wszedł na teren portu Richmond na północnym krańcu nowojorskiej wyspy Staten Island. Po kilku minutach zdumieni naukowcy stanęli przed hurtownią oleju roślinnego spółki Archer Daniels Midland Dean Mill Plant. Nichols otworzył bramę – wewnątrz magazynu stały tysiące beczek. Jednak nie wszystkie zawierały olej. W 2006 pojemnikach, oznaczonych „Product of Belgian Congo”, znajdowała się najczystsza na świecie ruda uranowa. W sumie 1250 ton surowca niezbędnego do uruchomienia Projektu Manhattan. „To było jak otwarcie sezamu” – wspominał jeden z fizyków. Najdziwniejsze było jednak to, że uran spoczywał w hurtowni już ponad półtora roku. Znalazł się w niej na długo przed przystąpieniem USA do wojny. Jak do tego doszło?

Zatopiona kopalnia. Początek lata 1939 r. Sytuacja w Europie jest napięta. W maju polski rząd odrzucił niemieckie żądania dotyczące Gdańska i eksterytorialnej autostrady do Prus Wschodnich. Wojna może wybuchnąć w każdej chwili. W cieniu politycznych zawirowań mają miejsce wydarzenia przełomowe dla nowej dziedziny nauki – fizyki jądrowej. W lutym 1939 r. 61-letnia austriacka fizyczka Lise Meitner publikuje razem ze swoim siostrzeńcem Otto Frischem artykuł „Rozbicie uranu przez neutrony: nowy typ reakcji nuklearnej”. Po raz pierwszy pada w nim sformułowanie „rozszczepienie jądra atomowego”. Praca odbija się szerokim echem w świecie naukowym. Wiadomo już, że możliwe jest stworzenie broni o potężnej sile rażenia, a kluczowym surowcem do jej produkcji będzie uran. Tymczasem 90 proc.

Pomocnik Historyczny „Tajniki II wojny” (100094) z dnia 23.04.2015; Wojny sprzętu, umysłów i pomysłów; s. 131
Oryginalny tytuł tekstu: "Łowcy uranu"
Reklama