Pomocnik Historyczny

Cesarz

Symbol władzy cesarskiej

Najdalszy zasięg Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Narodu Niemieckiego) – 1181 r. Najdalszy zasięg Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Narodu Niemieckiego) – 1181 r. Marek Sobczak / Polityka

Samo łacińskie Caesar było początkowo nazwiskiem rodowym dyktatora Gajusza Juliusza (100–44 r. p.n.e.). Dziedziczone przez kolejnych władców Rzymu, z czasem stało się synonimem władcy. W 395 r. Cesarstwo Rzymskie rozpadło się na dwie części: zachodnią (ze stolicą w Rzymie i dominującą łaciną) oraz wschodnią (ze stolicą w Konstantynopolu i dominującą greką). Dwóch cesarzy rządziło równolegle, uznając się nawzajem. Z czasem część zachodnia padła łupem plemion germańskich. Upadek Cesarstwa Zachodniego w 476 r. uznaje się za datę końca starożytności, ale nie był to koniec tytułu cesarskiego.

Bogatsze i ludniejsze Bizancjum utrzymało integralność i spuściznę w postaci tytulatury cesarskiej (basileus), a jego władcy rządzili nieprzerwanie światem greckim do 1453 r., kiedy upadek Konstantynopola (uznany za koniec średniowiecza) zakończył też istnienie Cesarstwa Wschodniego. Próba tytułowania się cesarzem przez zwycięskiego sułtana tureckiego została zdecydowanie odrzucona przez chrześcijańską Europę. Za dziedziców Bizancjum uważali się władcy Rosji; zaczęli nazywać się cesarzami, co w języku rosyjskim przekształciło się w formę car. Ich aspiracje wzmacniał fakt ożenku Iwana III Srogiego (Rurykowicza) z bratanicą ostatniego cesarza bizantyjskiego Zofią Paleolog. Car zaczął się pieczętować dwugłowym orłem cesarzy wschodnich. Władców Moskwy wsparło mistyczne przesłanie mnicha Filoteusza z klasztoru św. Eleazara w Pskowie: „Dwa Rzymy padły, trzeci stoi, a czwartego już nie będzie”. Tym Trzecim Rzymem miała być Moskwa.

W świecie łacińskim tytuł cesarski przywrócił król Franków Karol Wielki w 800 r.

Pomocnik Historyczny „Wielkie dynastie Europy” (100097) z dnia 07.07.2015; Prolog; s. 15
Oryginalny tytuł tekstu: "Cesarz"
Reklama