Kolej na pamiątkę. W 1894 r. George W. Macgeorge, brytyjski inżynier pracujący dla kolonialnych władz Indii, we wzniosłych słowach wychwalał dobrodziejstwa, które kolej przyniosła podbitemu krajowi, „w którym takie słowa, jak innowacja, postęp, energia i praktyczne sztuki życia były nieznane albo były odrzucane, i który wydawał się zatopiony w letargicznym śnie zbyt głębokim, aby można się było z niego obudzić”. Macgeorge pisał: „Dzięki Opatrzności ogromny kontynent Indii otrzymał od państwa brytyjskiego narzędzie nowej moralnej i materialnej odnowy, która teraz nigdy nie przestanie działać, dopóki nie wydźwignie kraju na wysoki poziom potęgi i cywilizacji (...), mamy niewiele powodów wątpić, że potężny bodziec, którym już stała się komunikacja kolejowa – nawet gdyby każdy inny instrument brytyjskiej władzy został osłabiony albo usunięty – nadal będzie działał i zostanie na zawsze trwałą pamiątką wpływu Wielkiej Brytanii na losy Indii”.
Brytyjczycy nie mieli wątpliwości, że kolej jest narzędziem budowy imperium – przez co rozumieli także narzędzie cywilizacji. Budowali ją niemal we wszystkich swoich koloniach. Najwięcej – w Indiach, które uważali za serce i perłę imperium.
Korzyści handlowe i cywilizacyjne. Już w 1841 r. Roland Macdonald Stephenson, przedsiębiorca kolejowy i wizjoner, który marzył o zbudowaniu kolei z Anglii do Chin – naturalnie przez Indie – zaczął przekonywać zarząd Kompanii Wschodnioindyjskiej (wówczas większość kraju była zarządzana przez firmę, która miała własną administrację i armię) do budowy sieci w Indiach. Kompania odmawiała przez kilka lat. „Koleje nie są sprawą rządu” – odpowiadali biznesmenowi brytyjscy urzędnicy Kompanii z Kalkuty (dziś Kolkata).