Pomocnik Historyczny

Hiszpańska wersja inkwizycji

Izba tortur – wspólny sposób zdobywania zeznań w sądach świeckich i kościelnych; obraz Alessandra Magnasco, XVIII w. Izba tortur – wspólny sposób zdobywania zeznań w sądach świeckich i kościelnych; obraz Alessandra Magnasco, XVIII w. Ali Meyer / Corbis
Jej cechą szczególną było działanie na zasadach instytucji królewskiej i tropienie nieprawomyślnych konwertytów z judaizmu i islamu.
Instrukcja regulująca postępowanie trybunału inkwizycyjnego.Universal History Archive/Getty Images Instrukcja regulująca postępowanie trybunału inkwizycyjnego.

Instytucja państwowa. Trybunał Świętego Oficjum Inkwizycji (hisz. Tribunal del Santo Oficio de la Inquisición) został utworzony przez katolickich monarchów Hiszpanii Izabelę I Kastylijską i Ferdynanda II Aragońskiego na mocy bulli papieża Sykstusa IV z 1478 r. Pierwszy trybunał inkwizycyjny rozpoczął działalność w Sewilli w 1480 r. Wraz z podbojami monarchii hiszpańska inkwizycja operowała na coraz większym obszarze (Portugalia, Indie, kolonie w obu Amerykach). Jej charakterystyczne godło przedstawiało krzyż, miecz (kara wobec heretyków) i gałązkę oliwną (pojednanie z pokutującymi).

Organizatorem i kodyfikatorem uprawnień Inquisición był cieszący się złą sławą spowiednik królowej – dominikanin Tomás de Torquemada. Głównym celem utworzenia odrębnej dla Hiszpanii inkwizycji była nie tylko chęć obrony katolickiej ortodoksji, ale również zastąpienia instytucji średniowiecznych, które znajdowały się pod kontrolą Rzymu. Ostatecznie w 1487 r. papież Innocenty VIII scedował swoje uprawnienia do rozpatrywania apelacji od wyroków na Torquemadę. Decyzja ta spowodowała przekształcenie się hiszpańskiej inkwizycji w instytucję państwową, choć o religijnym charakterze. Przez następnych 350 lat wpisała się ona na stałe w krajobraz społeczno-religijny dominium królestwa Hiszpanii.

Podejrzani heretycy i konwertyci. W rzeczywistości poza tropieniem czystości wiary Inquisición zajmowała się weryfikowaniem autentyczności nawróceń konwertytów z judaizmu (marranów) i islamu (morysków). Presja ta narosła wraz z awansem społecznym, w szczególności Żydów, którzy zaszczytami osiąganymi po przejściu na katolicyzm budzili niechęć tzw.

Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła” (100101) z dnia 17.11.2015; Z dziejów chrześcijaństwa i Kościoła; s. 97
Reklama