Pomocnik Historyczny

Freski i obrazy

Sztuka nabożna

„Św. Anna”, malowidło z Faras, VIII w. „Św. Anna”, malowidło z Faras, VIII w. AN
Wyobraźnia artystów ilustrowała biblijne przekazy, budowała tryumf religii, zaś w późniejszym czasie zaczęła komentować chrześcijańskie zwyczaje.
„Święty Łukasz rysujący portret Madonny”, Rogier van der Weyden, ok. 1440 r.AN „Święty Łukasz rysujący portret Madonny”, Rogier van der Weyden, ok. 1440 r.

Legenda. Mistrz szkoły niderlandzkiej Rogier van der Weyden (1399/1400–64), działający w Brukseli, nie podpisywał i nie datował swoich obrazów. Użyczył jednak rysów twarzy „Świętemu Łukaszowi rysującemu portret Madonny”. W obrazie, który dzisiaj znajduje się w kolekcji Muzeum Sztuki w Bostonie, malarz półklęcząc, stara się nanieść na papier wizerunek Madonny. Według legendy św. Łukasz Ewangelista był pierwszym chrześcijańskim malarzem. Na deskach stołu, na którym spożyto ostatnią wieczerzę, miał namalować siedemdziesiąt ikon, w tym obraz częstochowskiej „Czarnej Madonny”. Dlatego gildie (cechy) malarzy często obierały go za patrona, zaś kopie obrazu Weydena znaleźć można w petersburskim Ermitażu, Starej Pinakotece w Monachium i Groeningemuseum w Brugii.

Sztuka katakumbowa. W rzeczywistości najwcześniejsze zabytki sztuki chrześcijańskiej powstały na przełomie II i III w. w katakumbach w Rzymie, Neapolu i Syrakuzach. Historie Noego, Mojżesza i Jezusa sąsiadowały w niej z elementami rzymskiej mitologii. Ważna była też chrześcijańska symbolika: paw oznaczał nieśmiertelność, okręt ziemską wędrówkę do nieba, ryba była symbolem Chrystusa, a krzyż znakiem jego męki.

Dopiero edykt tolerancyjny z 313 r., ustanawiający wolność religijną dla chrześcijan, zapoczątkował rozkwit sztuki sakralnej. Pierwsze ikony, które dotrwały do naszych czasów, pochodzą z VI–VIII w. i były wzorowane na portretach zmarłych kładzionych na ich twarzach. Malowano je na deskach farbami enkaustycznymi (na bazie wosku), nieodpornymi na wysokie temperatury.

Czasy po edykcie to także wspaniały rozwój sakralnych mozaik i malarstwa ściennego. W Muzeum Narodowym w Warszawie podziwiać można wyjątkową ekspozycję chrześcijańskiej sztuki nubijskiej z VIII–XIV w.

Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła” (100101) z dnia 17.11.2015; Z dziejów chrześcijaństwa i Kościoła; s. 107
Oryginalny tytuł tekstu: "Freski i obrazy"
Reklama