Szaber stary jak świat. „Zapewne, że szabrownictwo nie jest jedynym grzechem naszego społeczeństwa – przyznawał częstochowski „Głos Narodu” w sierpniu 1945 r. – (...) ale tak powszechnej »zarazy«, tak obejmującej ogół obywateli, bez względu na wiek, zawód i przynależność socjalną danych jednostek, na szczęście nie ma. Szabrują setki ludzi, od wlokących się na Śląsk półślepych dziadów począwszy, a na przemyślnych młodzieńcach, którzy autami co tydzień suną na Zachód, skończywszy”. To była nie tylko polska choroba i nie zaczęła się w 1945 r. Pozostaje jednak faktem, że najbardziej rozprzestrzeniła się na tzw. Ziemiach Odzyskanych.
Szaber, czyli plądrowanie opuszczonego mienia, znany jest w historii ludzkości od zawsze. Miał miejsce zwykle po pożarach, trzęsieniach ziemi; w sytuacjach gdy nagle, na ogół w wyniku śmierci właściciela, bez opieki pozostawało jego mienie. Wspólnym mianownikiem wszystkich tych zdarzeń był zawsze moment zawieszenia, chaosu, zanik struktur władzy. Następowało osłabienie kontroli społecznej, malało poczucie strachu przed karą. Mienie, po które sięgali szabrownicy, musiało być w ich mniemaniu bezpańskie. Sprawcy, łamiąc zasadę powszechnej ochrony własności, niekoniecznie musieli odrzucać przykazanie „nie kradnij”. Prawdopodobnie zawężali je do swoich, co wyjaśnia, dlaczego łatwiej było przywłaszczyć mienie pańskie, żydowskie, niemieckie czy państwowe niż należące do sąsiada.
Wojenna gorączka. W czasie II wojny, a także w pierwszych miesiącach po jej zakończeniu zachowania szabrownicze obserwujemy niemal w całej Europie, wszędzie tam, gdzie Niemcy bądź ich kolaboranci, uciekając, pozostawili dobytek.