Cesarstwo ziemsko-nieziemskie
Wpływ Świętego Cesarstwa Rzymskiego na wspólnotę Europejską
Translatio imperii. Leżało w sercu Europy i choć jego centrum były Niemcy, to w skład imperium wchodziły także rozległe tereny dzisiejszej Francji, Belgii, Holandii, Włoch, Austrii, Szwajcarii, Słowenii, Czech oraz Polski. Za akt narodzin Świętego Cesarstwa Rzymskiego uznaje się koronację króla Franków Karola Wielkiego na cesarza. Ceremonia dokonana w dzień Bożego Narodzenia 800 r. była równoznaczna z przeniesieniem godności rzymskich cezarów na Franków. Do historii przeszła jako translatio imperii, jako że symbolicznie odnawiała chrześcijańskie cesarstwo ustanowione przez Konstantyna. Z punktu widzenia Realpolitik koronacja stanowiła przypieczętowanie sojuszu papiestwa z królestwem Franków, czyli najpotężniejszą siłą polityczną w świecie łacińskim. Żywot tego wskrzeszonego cesarstwa był jednak krótki. Po śmierci Karola uległo ono dezintegracji, a tron przez kilka dziesięcioleci pozostawał pusty.
Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. Dokonana w 962 r. w Rzymie koronacja cesarska Ottona I Wielkiego, pierwszego z niemieckich królów z dynastii Ludolfingów, była drugim z kolei aktem odnowienia bytu nazywanego wówczas po prostu cesarstwem, domyślnie rzymskim (dookreślenie święte zaczęło się pojawiać dopiero w połowie XIII w.). Przeniesienie tego najbardziej prestiżowego z prestiżowych tytułów na Niemców dotyczyło ludzi pochodzących z rozmaitych plemion, mających przynajmniej jedną wspólną cechę: mowę.
Jako twór uniwersalny cesarstwo nie było jednak wyłącznie niemieckie. Wraz ze zmieniającymi się dynastiami środek jego ciężkości przemieszczał się wielokrotnie: np. za Fryderyka II Hohenstaufa (cesarz 1220–50) była nim Sycylia, a za Karola IV Luksemburskiego (1355–78) – Praga.