Pomocnik Historyczny

Gąszcz kast

Indyjski system kastowy

Kupiec i służący, obraz malowany na szkle, 1910 r. Kupiec i służący, obraz malowany na szkle, 1910 r. Bridgeman
Choć system kastowy genetycznie wiąże się z hinduizmem, dotyczy on także członków innych grup wyznaniowych zamieszkujących subkontynent indyjski i południową Azję.
Profesje określające status społeczny. Od lewej: Żebrak, muzykant, zaklinacz węży, wytwórca dzwonów.Bridgeman Profesje określające status społeczny. Od lewej: Żebrak, muzykant, zaklinacz węży, wytwórca dzwonów.

Dźati/kasty. Przeważająca większość hindusów mieszkających szczególnie na obszarach wiejskich identyfikuje się poprzez przynależność do określonej dźati, wymiennie nazywanej z portugalską kastą (casta, port. – ród, szczep, gatunek). Tak było od zawsze – a przynajmniej od bardzo dawna. Jest to zjawisko panindyjskie, występuje bowiem we wszystkich zakątkach historycznych Indii: od Afganistanu po Zatokę Bengalską, od Himalajów po południowe brzegi Sri Lanki. Rola i znaczenie podziału społeczeństwa na kasty zmieniały się: odmienne były w starożytności, inne w czasach, gdy wielkimi obszarami subkontynentu zaczęli władać muzułmańscy przybysze z zachodu, inne w okresie kolonialnym, gdy panujący nad Indiami Brytyjczycy uczynili z organizacji kastowej główny mechanizm własnej administracji, jeszcze inne są w czasach współczesnych, w obliczu teoretycznej równości wszystkich obywateli wobec prawa.

Dźati/kasta oznacza grupę osób praktykujących endogamię (zawieranie małżeństw wyłącznie w obrębie grupy), zamieszkujących określony rejon – zwykle znajdujący się w zasięgu jednego obszaru językowego, i tradycyjnie trudniących się jednym (czasem kilkoma) konkretnym zajęciem. Grupa taka ma mniej lub bardziej określoną pozycję w społecznej hierarchii – w stosunku do innych kast znajduje się zawsze ponad, poniżej oraz na równi, a także warunkowane tradycją modele zachowania w odniesieniu do pozostałych dźati, szczególnie w kwestii komensalizmu (współbiesiadnictwa). Ze względu na ścisłą endogamię rodziny należące do jednej kasty – szczególnie w przypadku niewielkich grup – łączy zwykle bliższe bądź dalsze pokrewieństwo lub powinowactwo, stanowiące najtrwalszy i najmniej podatny na zmiany czynnik spajający.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Indii” (100121) z dnia 26.06.2017; Religia i sztuka; s. 57
Oryginalny tytuł tekstu: "Gąszcz kast"
Reklama