Pomocnik Historyczny

Kaśmir niezgody

Konflikt Indii z Pakistanem o Kaśmir

Żołnierze pakistańscy w Kaśmirze, lata 90. XX w. Żołnierze pakistańscy w Kaśmirze, lata 90. XX w. Getty Images
Indyjsko-pakistański spór o Kaśmir nie jest jedynie kłótnią o terytorium, lecz wielowymiarową rywalizacją, która kilkakrotnie eskalowała do poziomu konfliktu zbrojnego.
Marek Sobczak/Polityka

Kaśmirskie wrota. Usytuowanie Kaśmiru sprawia, że nazywa się ten region wrotami do subkontynentu indyjskiego od strony Azji Środkowej i Chin. W okresie kolonialnym księstwo Dźammu i Kaśmir było jednym z 562 tzw. państw książęcych (Princely States) uznających brytyjskie zwierzchnictwo. Po podziale subkontynentu większość z nich dokonała akcesji do Indii lub Pakistanu albo została militarnie do tego zmuszona. Problemem okazało się Dźammu i Kaśmir, na pograniczu indyjsko-pakistańskim, zróżnicowane pod względem wyznaniowym, kulturowym, lingwistycznym i etnicznym, zarządzane przez hinduską dynastię Dogrów. Jej rządy usankcjonował w 1846 r. traktat podpisany przez Brytyjczyków i Gulaba Singha, który został pierwszym władcą z tej dynastii. Singha w ten sposób nagrodzono za zachowanie neutralności podczas wojny brytyjsko-sikhijskiej; Brytyjczycy sprzedali mu zamieszkiwaną przez muzułmańską większość Dolinę Kaśmirską i nadali prawo do władania Dźammu i Kaśmirem.

Pierwsza wojna o Kaśmir. Na podstawie spisu powszechnego w 1941 r. Dźammu i Kaśmir zamieszkiwało 77 proc. muzułmanów (hindusów ok. 20 proc.). Zgodnie z teorią dwóch narodów założyciele Pakistanu domagali się przyłączenia tego obszaru do państwa tworzonego dla muzułmanów z subkontynentu. Litera K w nazwie Pakistan oznacza właśnie Kaśmir. W 1947 r. regionem rządził kolejny reprezentant dynastii Dogrów, maharadźa Hari Singh, który rozważał ogłoszenie niepodległości. W tej sytuacji Pakistan wysłał do Kaśmiru pasztuńskich bojowników, których wkrótce potem wsparła pakistańska armia. 24 października Pasztuni proklamowali Muzaffarabad stolicą wolnego Kaśmiru (dziś to stolica Azad Dźammu i Kaśmiru administrowanego przez Pakistan).

Pomocnik Historyczny „Dzieje Indii” (100121) z dnia 26.06.2017; Dzieje Indii; s. 144
Oryginalny tytuł tekstu: "Kaśmir niezgody"
Reklama