Przyczyny. Od końca XV w. coraz częstsze były w Niemczech zbrojne wystąpienia chłopskie spowodowane pogarszającym się położeniem tego stanu. Stopniowo wzrastały obciążenia feudalne chłopów, postępowało również ograniczanie ich praw do wspólnych użytków: łąk i lasów, a z drugiej strony spadały dochody z dóbr panów feudalnych. Nakręcało to kolejne podwyżki obciążeń i podnoszenie obowiązków chłopskich do niespotykanych dotąd rozmiarów. Jednak to nie chłopi jako pierwsi powstali przeciw swym panom, lecz rycerstwo – stan, który w wyniku zachodzących przemian społecznych tamtego okresu okazał się warstwą politycznie przegraną i całkowicie pozbawioną swych dotychczasowych funkcji.
Bunt rycerstwa. Na czele tej niezadowolonej grupy społecznej stanął w 1521 r. Franz von Sickingen, który dążył do zrealizowania utopijnej reformy politycznej, polegającej na odebraniu majątków wyższego duchowieństwa na rzecz szlachty. Za pośrednictwem humanisty Ulricha von Huttena poznał Sickingen pisma Lutra i zafascynowany wittenberskim reformatorem próbował pozyskać go dla swego ruchu. Jednak Luter odżegnał się od tego przedsięwzięcia, nie chcąc wprowadzania reform siłą. Po nieudanej zbrojnej próbie sekularyzacji elektoratu i arcybiskupstwa Trewiru w 1522 r. Sickingen został ogłoszony banitą, a rok później zginął w bitwie z przeważającymi siłami koalicji biskupów.
Powstanie chłopów w 1525 r. Niepokoje społeczne związane z pogarszającym się położeniem warstw najgorzej sytuowanych bądź tracących na znaczeniu (rycerstwo) nałożyły się w latach 1519–24 na działalność różnego rodzaju proroków – samozwańczych reformatorów odwołujących się do Lutrowego dzieła „O wolności chrześcijanina” i jego postulatów powszechnego kapłaństwa wiernych.