Pojęciowa pułapka. Protestantyzm, a może protestantyzmy? Bo odpowiedzi na pytanie o dzisiejszy stan tego ruchu religijnego jest wiele i żadna nie ma prawa rościć sobie pierwszeństwa. Byłoby to zresztą niezgodne z pewnym modus vivendi protestantyzmu, który zakłada nieustanną reformę (semper reformanda). Wreszcie, jest to niemożliwe z uwagi na geograficzne i kulturowe zróżnicowanie wszystkich protestanckich Kościołów i organizacji na świecie. Niemniej ducha protestantyzmu oddają rozmaite fenomeny społeczne, dostrzegane i często poddawane krytyce zarówno z pozycji liberalnych, jak i konserwatywnych albo też konfesyjnych i bezwyznaniowych.
Wewnętrzne napięcia. Wystarczy garść przykładów, by gołym okiem uchwycić wewnętrzne zróżnicowanie świata protestanckiego.
• Ordynacja kobiet na pastorki i biskupki w Kościołach ewangelickich, która napotyka opór Kościołów ewangelikalnych. (Mianem ewangelickich określa się zazwyczaj Kościoły głęboko zakorzenione w historycznej, XVI-wiecznej reformacji; mianem ewangelikalnych bądź ewangelicznych – wspólnoty późniejsze, które akcentują pietyzm, nierzadko konserwatywne w kwestiach społecznych, zrodzone głównie w XIX i XX w.).
• Błogosławienie związków jednopłciowych i akceptacja małżeństw homoseksualnych versus anatemy i wzajemny bojkot Kościołów protestanckich na tym tle, nieraz w łonie jednej rodziny (anglikanie).
• Z jednej strony akceptacja pluralizmu wyznaniowego i poszukiwania swojego doczesnego miejsca w innym Kościele poprzez akt konwersji, z drugiej – krytyka prozelityzmu; to wewnętrzne napięcie jest obecne w polskich Kościołach luterańskim i reformowanym, które przez lata obawiały się wyrazistej misji ewangelizacyjnej w społeczeństwie.