Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Świat

Siedem dni w Izraelu

Ortodoksyjni Żydzi terroryzują Izrael

Rabin Menachem Froman (drugi od lewej) w zbezczeszczonym przez osadników z Zachodniego Brzegu meczecie pod Nablusem. Rabin Menachem Froman (drugi od lewej) w zbezczeszczonym przez osadników z Zachodniego Brzegu meczecie pod Nablusem. JAAFAR ASHTIYEH/AFP / EAST NEWS
Opisane niżej wydarzenia z końca grudnia zestawiono wybiórczo. Chronologia też nie ma znaczenia. Ale bardzo niepokoi to, o czym coraz mocniej świadczą.
W jerozolimskiej dzielnicy Mea Szearim życie toczy się według ortodoksyjnych zasad.Libertinus/Flickr CC by SA W jerozolimskiej dzielnicy Mea Szearim życie toczy się według ortodoksyjnych zasad.
Netanjahu wie, że walka z rabinami i politykami - wspierającymi każdy sposób rozbudowy osiedli na terenach okupowanych - może doprowadzić do rozpadu z trudem zmontowanej koalicji rządowej.eddiedangerous/Flickr CC by 2.0 Netanjahu wie, że walka z rabinami i politykami - wspierającymi każdy sposób rozbudowy osiedli na terenach okupowanych - może doprowadzić do rozpadu z trudem zmontowanej koalicji rządowej.

Dzień pierwszy

Jeden z najczarniejszych poranków w życiu prezydenta Szymona Peresa: ledwie zdążył zasiąść za biurkiem, dzwoni telefon. Na linii dr Ron Pundak, dyrektor Centrum Pokoju, które Peres sam założył w 1956 r. Centrum inicjuje izraelsko-arabski dialog i współpracę gospodarczą, kulturalną, naukową i sportową na Bliskim Wschodzie. Instytucja cieszy się szacunkiem krajów Unii Europejskiej oraz licznych organizacji pozarządowych. Z całego niemal świata płyną datki, ale wysokie opodatkowanie w Izraelu utrudnia działalność Centrum. Urząd Skarbowy może przyznać ulgi i o nie starał się dr Pundak. Dostał – w skrócie – taką odpowiedź: „Skarb Państwa zwolni nas z podatków, jednak pod warunkiem, że przestaniemy wypłacać stypendia lekarzom palestyńskim ze Strefy Gazy, specjalizującym się w izraelskich szpitalach”.

„Nie muszę chyba podkreślać, że jest to decyzja sprzeczna z obowiązującym prawem” – mówi dyrektor Centrum, który wręcz wstydzi się cytować treść całego pisma. 180 znanych postaci wpisało się na listę rady gubernatorów Centrum, wśród nich Umberto Eco, Jimmy Carter, Henry Kissinger, baron Edmond de Roth­schild, Michaił Gorbaczow, Aleksander Kwaśniewski i Ahmed Kurei, jeden z inicjatorów porozumień w Oslo. Prezydent Izraela znany jest jako człowiek wielkiej ogłady, ale nikt by się nie zdziwił, gdyby po rozmowie z Pundakiem głośno przeklął. Niełatwo jest być głową państwa, w którym układy polityczne pachnące rasizmem kierują nawet postępowaniem urzędnika skarbowego.

Dzień drugi

Poseł Mosze Gafni z ortodoksyjnej partii Degel Ha Torah proponuje nową ustawę: każdy obywatel Izraela, Żyd czy Arab, będzie musiał podpisać swoistą lojalkę za każdym razem, gdy zechce otrzymać nowy dowód osobisty, świadectwo niekaralności, odpis metryki urodzenia lub jakikolwiek inny dokument wydawany przez urzędy państwowe. Petent potwierdzi własnoręcznym podpisem, że nigdy nie będzie działał na szkodę ojczyzny, np. biorąc udział w antyrządowych demonstracjach lub uczestnicząc w działalności organizacji i stowarzyszeń zwalczających oficjalną politykę kraju.

Poseł Gafni wniósł projekt ustawy do Knesetu i zyskał poparcie ugrupowań religijnych i ultraprawicowych. Na szczęście nie uzyska niezbędnej większości głosów, jednak cała sprawa charakteryzuje nastroje polityczne w kraju u progu 2012 r.

Dzień trzeci

Na Zachodnim Brzegu, za cichym przyzwoleniem rządu, buduje się setki nowych domów. Osadnikom to nie wystarcza. Niemal codziennie wyrastają na dziko budynki mieszkalne i gospodarcze, często wznoszone na prywatnej ziemi Palestyńczyków. Odpowiedzialna za tę akcję jest skrajnie narodowa Młodzież ze Wzgórz, która nie uznaje nakazów i zakazów władz. Bojkotowane są nawet prawomocne wyroki sądowe. Żołnierzy, którzy usiłują je egzekwować, uważa się za wrogów narodu.

W odwecie za akcję wojska, które usiłowało uniemożliwić budowę nowego osiedla, kilkudziesięciu młodych osadników wtargnęło do bazy wojskowej. Podczas starcia osadnicy zranili dowódcę jednostki, płk. Tsura Harpaza. Ten, już leżąc w szpitalu, powiedział: „Bardziej od uderzenia kamieniem w głowę zabolał mnie okrzyk »nazista«. Moja babka przeszła przez nazistowski obóz koncentracyjny; zmarła niedawno w wieku 91 lat...”.

Płk Harpaz, oceniając sytuację na Zachodnim Brzegu, twierdzi, że jeśli premier nie zdusi buntów w zarodku, osadnicy nie poprzestaną na rzucaniu kamieniami, lecz sięgną po broń. Dla narodowych fanatyków nie ma żadnej świętości poza świętością Ziemi Obiecanej.

 

 

Dzień czwarty

Płonie szósty z kolei meczet, tym razem we wsi Brukin, w pobliżu osiedla Alei Zahaw w Samarii. Do pierwszego incydentu tego rodzaju doszło kilka miesięcy temu w beduińskiej wsi w Galilei. Teraz bezczeszczone są muzułmańskie domy modłów na Zachodnim Brzegu i we wschodniej Jerozolimie. Na osmalonych ścianach budynków sprawcy zostawiają swój autograf: Nasza Cena. To nazwa żydowskiej organizacji terrorystycznej, wspieranej przez niektórych rabinów znanych władzom. Licząc się z wewnętrzną i światową krytyką, premier Netanjahu zapowiedział bezpardonową walkę z żydowskim terroryzmem. Jednostki wojskowe na terenach okupowanych po raz pierwszy będą mogły zatrzymać „do wyjaśnienia sprawy” Izraelczyków naruszających prawo. Na razie nie skorzystały z tych uprawnień.

Powołany został specjalny zespół śledczy, aresztowano czterech podejrzanych uczniów szkoły rabinackiej, ale – dotychczas – żaden ze sprawców nie zasiadł na ławie oskarżonych. Media coraz częściej przypominają zamordowanie premiera Icchaka Rabina przez żydowskiego nacjonalistę i ostrzegają przed następstwami polityki koniunkturalnych ustępstw: ­Netanjahu wie, że bezpardonowa walka z rabinami i politykami wspierającymi każdy sposób rozbudowy osiedli na terenach okupowanych może doprowadzić do rozpadu z trudem zmontowanej koalicji rządowej. Utrzymanie władzy wydaje się jego najistotniejszym priorytetem.

Dzień piąty

Organizacje i fundacje pozarządowe – szczególne te, które krytykują politykę Izraela na ziemiach okupowanych i czynnie wspierają Palestyńczyków, na przykład przygotowując im za darmo skargi sądowe na konfiskatę ich prywatnej ziemi – od dawna są solą w oku prawicowej większości w Knesecie. Kilku prawicowych posłów przygotowało projekt ustawy nakładającej wysokie podatki na darowizny dla instytucji sprzeciwiających się polityce kolonizacji Zachodniego Brzegu. W niektórych przypadkach ma sięgać 45 proc. wpłacanych sum. Projekt ustawy wywołał szczególne oburzenie w W. Brytanii i we Francji; rządy obu tych państw zaliczają się do najbardziej hojnych darczyńców. Pisemny protest wysłało do Jerozolimy także pięć delegacji członkowskich Rady Bezpieczeństwa ONZ. Protesty zagraniczne spowodowały interwencję gabinetu izraelskiego, który uznał, iż „nie jest to właściwy czas na inicjatywę tego rodzaju”. Nie oznacza to jednak, że akcja prawicowców na zawsze została odłożona do lamusa.

Dzień szósty

Mieszkańcy jerozolimskiej dzielnicy Mea Szearim ustawiają barykadę wózków z niemowlętami w poprzek jedynej przejezdnej ulicy. Ortodoksyjni fanatycy postanowili w taki sposób uniemożliwić przejazd miejskich autobusów, w których mężczyźni i kobiety mogą siedzieć na wspólnych ławkach. Religijni fanatycy domagają się całkowitej segregacji płci we wszystkich miejscach publicznych. Władze są często bezradne wobec takich demonstracji, ponieważ każda interwencja policyjna może się zakończyć rozlewem krwi. Sąd Najwyższy uznał żądania ortodoksów za bezprawne, ale czasem przedsiębiorstwa transportowe podporządkowują się żądaniom rabinów z przyczyn czysto finansowych – w obawie przed utratą pasażerów.

 

 

Na trasie Aszdod–Jerozolima kursuje autobus, w którym przestrzega się tej (oczywiście nielegalnej) segregacji kobiet i mężczyzn. W piątkowe przedpołudnie kierowca autobusu tej linii zażądał od pasażerki Tani Rosenblit, by przesiadła się na tylne siedzenie. Rosenblit odmówiła i została z pojazdu wysadzona. Wprawdzie minister transportu Izrael Katz zaprosił ją po tym incydencie do siebie i oznajmił, że „w Izraelu w 2012 r. nie będzie żadnej separacji kobiet i mężczyzn” i że szanują przekonania ortodoksyjnych obywateli, ale nie pozwolą na żadną dyskryminację, ale minister powiedział to, co powinien. W rzeczywistości nic się nie zmieniło. Nie pomogła nawet wielotysięczna demonstracja kobiet w galilejskim mieście Bet Szean. Autobusy, w których w istocie obowiązuje zasada osobnych ławek dla mężczyzn i kobiet, kursują pod nosem stróżów prawa.

Chociaż ortodoksyjni Żydzi stanowią znikomą mniejszość w społeczeństwie, ich wpływ na życie publiczne bezustannie rośnie. Od nowego roku uczniowie jeszybotów – szkół religijnych (którzy notabene zwolnieni są od obowiązkowej w Izraelu powszechnej służby wojskowej) – będą otrzymywać rządowe stypendium w wysokości tysiąca szekli miesięcznie. Kiedy studenci uniwersytetów zażądali podobnego stypendium, ministerstwo edukacji od razu odrzuciło ich postulaty.

Dzień siódmy

Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za 2011 r. otrzymuje 70-letni prof. Dan Shechtman z Politechniki Technion w Hajfie. Shechtman jest dziesiątym z kolei izraelskim noblistą. Odbierając nagrodę z rąk króla szwedzkiego Karola XVI Gustawa, podkreślił nie tylko pomoc swoich naukowych współpracowników, ale poświęcił część przemówienia atmosferze panującej w Izraelu. Kwintesencją mowy było oświadczenie: „Obowiązkiem naszym jest wspieranie edukacji, upowszechnianie racjonalnego myślenia, a przede wszystkim tolerancja dla tego, co wydaje nam się odmienne. Pamiętamy, że rządzą nami politycy, ale nie wolno nam zapominać, iż cały czas musimy im patrzeć na ręce”.

Oświadczenie naukowca skłoniło prezydenta państwa do komentarza. Po długich wahaniach, w rozmowie z korespondentem dziennika „Yediot Ahronot”, Szymon Peres potępił inicjatywy zmierzające do ograniczenia wolności słowa, do wnoszenia projektów ustaw godzących w fundacje i stowarzyszenia lewicowe i skrytykował bierność władz wobec wciąż wzrastających wpływów instytucji religijno-ortodoksyjnych na życie codzienne społeczeństwa. Wywiad swój zakończył stwierdzeniem, że obecna polityka nietolerancji prowadzi do izolacji państwa żydowskiego na świecie.

Dyplomatom izraelskim coraz częściej brak odpowiedzi na stawiane w świecie zarzuty. Minister spraw zagranicznych Awigdor Lieberman nie wydaje się tym zbytnio przejmować. Szef dyplomacji izraelskiej, sprzeciwiający się jakimkolwiek ustępstwom na rzecz Palestyńczyków i bezpardonowo zwalczający wszystko, co postępowe, stał się persona non grata w Białym Domu i niezbyt mile widzianym gościem w stolicach zachodniej Europy. Przed planowanym przyjazdem do Warszawy w drugiej połowie stycznia wyskoczył na 24 godziny do Moskwy, aby sfotografować się w przyjaznej pozie z Putinem i oświadczyć zdumionym reporterom, że „wybory w Rosji były praworządne i uczciwe”.

Polityka 02.2011 (2841) z dnia 11.01.2012; Świat; s. 54
Oryginalny tytuł tekstu: "Siedem dni w Izraelu"
Reklama

Warte przeczytania

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną