załączniki
Rozmowa z ambasadorem ZSRR Jurijem Kaszlewem (700 KB)Rozmowa z George Bushem 19.08. (130 KB)Szyfrogram z Moskwy 19.08. godz. 18.20 (530 KB)Szyfrogram z Moskwy 20.08 godz. 11 (530 KB)Szyfrogram z Moskwy 20.08 godz. 12.50 (170 KB)Szyfrogram z Moskwy 20.08 godz. 23.50 (420 KB)Szyfrogram z Moskwy 21.08. godz. 1.30 (160 KB)Szyfrogram z Moskwy 21.08 godz. 11 (240 KB)Szyfrogram z Moskwy 21.08 godz. 17 (280 KB)Szyfrogram z Moskwy 21.08. godz. 17 (2) (440 KB)Szyfrogram z Moskwy 22.08. godz. 19.40 (640 KB)Szyfrogram z Moskwy 23.08. godz. 15.20 (480 KB)Szyfrogram z Moskwy 23.08. godz. 19.40 (290 KB)Szyfrogram z Moskwy 24.08. godz. 21.00 (530 KB)Szyfrogram z Moskwy 25.08. godz. 12 (250 KB)Szyfrogram z Moskwy 25.08. godz. 23.40 (540 KB)Oswiadczenie Komitetu Doradczego Prezydenta RP (86 KB)Memorandum Komitetu Doradczego 28.08 (220 KB)W poprzednim numerze Polityki (33/2011) opublikowaliśmy artykuł „Najpierw msza, a potem decydujemy”, o reakcjach polskich władz na moskiewski pucz Janajewa. W przeddzień rocznicy puczu (19 sierpnia 1991 r.) polityka.pl dodatkowo prezentuje wybór dokumentów z dni puczu, w większości dotąd nieznanych i chronionych jako dokumenty niejawne, przechowywanych w Archiwum Prezydenta RP i w Archiwum MSZ. Na prośbę Polityki, zgodę na ich publikację wyrazili Jacek Michałowski, szef Kancelarii Prezydenta RP i Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych.
Pierwszy prezentowany dokument, to sporządzona przez prof. Krzysztofa Skubiszewskiego, ówczesnego ministra spraw zagranicznych, poufna notatka z rozmowy z Jirijem Kaszlewem, ambasadorem ZSRR w Warszawie, wezwanym do MSZ w połowie pierwszego dnia puczu. Z 19 sierpnia pochodzi też stenogram rozmowy prezydenta Lecha Wałęsy z prezydentem USA Gorge Bushem. Doszło do niej wieczorem, o godz. 22.50, po pełnym dość nerwowych ruchów naszego prezydenta dniu. Bush do Wałęsy zwraca się słowami „Dzień dobry przyjacielu. (…) Jesteście cały czas w moich myślach” i wydaje się dziś, że przekazana w tej rozmowie amerykańska ocena sytuacji w Rosji, uspokoiła polskie władze. Ważnym wątkiem rozmowy są też amerykańskie zapewnienia o pomocy USA w naszym jednoczeniu się z Europą. (Uwaga: osoba sporządzająca stenogram zapewne pomyliła numerację stron i jego lekturę proponujemy rozpocząć od str. 2)
Dalej prezentujemy wybór tajnych depesz słanych z ambasady RP w Moskwie do warszawskiej centrali. Pokazują one kolejne etapy puczu, analizują i prognozują polityczną sytuację w ZSRR i opisują sytuację w samej ambasadzie, która od MSZ domaga się wzmocnienia jej personelu o szyfranta, radzistę i dwóch „ekspertów” od ochrony.
Wybór dokumentów kończą dwa dokumenty przygotowane przez Komitet Doradczy Prezydenta RP. Pierwszym jest oświadczenie z 21 sierpnia, podpisane przez doradców L. Wałęsy: Antoniego Macierewicza, Zdzisława Najdera, Jana Olszewskiego i Wojciecha Włodarczyka. Wskazują oni, co powinna zrobić Polska, aby nie znaleźć się w orbicie wpływów ZSRR, zwłaszcza, gdyby pucz się udał. Dokument drugi, to memorandum podsumowujące naradę w Belwederze zorganizowaną w tydzień po upadku puczu. Ostro krytykowano tam prowadzoną dotąd polską politykę wschodnią i wysuwano postulaty nawiązujące do nowej sytuacji w rozpadającym się akurat Związku Radzieckim.
Na koniec chcielibyśmy podziękować dyrektorom i pracownikom Archiwum Prezydenta RP oraz Archiwum MSZ (a także Archiwum Rady Ministrów i Archiwum MON) za pomoc w kwerendzie archiwaliów związanych z puczem Janajewa.