Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Historia

Posągi bogów

Ukochani przywódcy: od Aleksandra do Kim Dzong Ila

Wykuty w skale pomnik młodego Mao, Changsha, stolica chińskiej prowincji Hunan. Wykuty w skale pomnik młodego Mao, Changsha, stolica chińskiej prowincji Hunan. Wikipedia
Gdy się czyta tę książkę o tyranach i despotach, dręczy umysł natrętne spostrzeżenie: jak mali byli ci kandydaci na bogów.
Monika Milewska, Bogowie u władzy: Od Aleksandra Wielkiego do Kim Dzong Ila. Antropologiczne studium mitów boskiego władcy, wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2012materiały prasowe Monika Milewska, Bogowie u władzy: Od Aleksandra Wielkiego do Kim Dzong Ila. Antropologiczne studium mitów boskiego władcy, wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2012

Aleksander Macedoński, Juliusz Cezar, Kaligula, potem odstęp 18 stuleci i Napoleon, a po nim już rzędem tyrani XX w.: Lenin, Mussolini, Hitler, Stalin, Ceauşescu, Kim Ir Sen wraz z synem Kim Dzong Ilem. Zabrakło, co zaskakujące, Mao Tse-tunga, ale i Ludwika XIV, a także wielu pomniejszych ubóstwionych despotów Europy, Afryki, Azji z różnych epok. Lista ich niepełna, bo też pełna wcale być nie miała. To nie jest przecież historia władców i ich panowania, lecz szkicowe dzieje ich kultów. Wspólne im wszystkim i powtarzalne było spełnione żądanie czci należnej bogom, wznoszenie ich posągów, pokorne obrzędy poddanych.

Ciekawsze wydaje się jednak to, czym się te kulty jeden od drugiego różniły, a co autorka książki wnikliwie wykrywa, czyniąc z tych osobliwości klucze do opisu i interpretacji mitów, jakie dały się spożytkować do przydawania nimbu boskości władcom i przywódcom państw. Tak na przykład Cezar przeświadczony był o swoim pokrewieństwie z bogami, a po jego śmierci potwierdzać to miała kometa pojawiająca się zawsze na niebie w odpowiednim czasie. Mussolini miał się za nowe wcielenie a to Heraklesa, a to rzymskich cesarzy, Hitler za wysłańca Opatrzności, obdarzonego misją doprowadzenia do wszechświatowej potęgi Trzeciej Rzeszy. Podobne urojenia wielkości i nieśmiertelności były już oczywiście nieraz opisywane, autorka „Bogów u władzy” dokonuje wszelako ich porównawczej wiwisekcji skalpelem antropologa, co w połączeniu z erudycją historyczną przynosi niezmiernie ciekawe rezultaty.

Monika Milewska dała się poznać ponad 10 lat temu jako autorka książki „Ocet i łzy: Terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako doświadczenie traumatyczne” (słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2001). Był to obraz rewolucji pisany z perspektywy jej ofiar, które nic nie rozumieją ani nie pragną rozumieć z walk tytanów, usiłują jedynie żyć i ocaleć w cieniu gilotyny.

Polityka 37.2012 (2874) z dnia 12.09.2012; Historia; s. 60
Oryginalny tytuł tekstu: "Posągi bogów"
Reklama