Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Historia pewnej biografii

Skomplikowana biografia marszałka Żymierskiego

Marszałek Michał Żymierski. Marszałek Michał Żymierski. PAP
Politycznie „słuszna” biografia marszałka ludowej Polski Michała Żymierskiego powstawała ponad 10 lat i w końcu pod opublikowaną w 1983 r. książką nie podpisał się żaden z jej autorów. To wzorcowy przykład niemożliwości pogodzenia doraźnej polityki historycznej z faktami.
Michał Żymierski w mundurze Legionów Polskich.Narodowe Archiwum Cyfrowe Michał Żymierski w mundurze Legionów Polskich.

Pomysł napisania biografii Żymierskiego zrodził się w Ministerstwie Obrony Narodowej najprawdopodobniej na początku lat 70., gdy władzę w kraju przejęła ekipa Edwarda Gierka. Lansowanie nowego-starego bohatera miało odsunąć w cień poprzednich rządzących – przede wszystkim Władysława Gomułkę oraz Mariana Spychalskiego. Pracę nad biografią zlecono Wojskowemu Instytutowi Historycznemu, który był podporządkowany szefowi Głównego Zarządu Politycznego WP; problem ideologizacji występował więc tutaj ze zdwojoną siłą. Co prawda w WIH powstało wiele ważnych dla polskiej historiografii wojskowej książek, jednak w tym wypadku można powiedzieć, że było to zlecenie na potrzeby rządzących.

Pierwszą wersję napisał płk Stanisław Rzepski, autor kilkunastu pozycji z historii Ludowego Wojska Polskiego. Początkowo powstały trzy recenzje. Jedną z nich sporządził Jan Czapla, do tej pory autor publikacji na temat walk „o utrwalanie władzy ludowej”. Według niego książka Rzepskiego miała być obiektywna, a jej autor w dobry sposób usytuował postać komunistycznego marszałka „na tle losu polskiego w szerokiej panoramie przedwojennej, wojennej i powojennej rzeczywistości kraju”. Dodatkowym walorem pracy miały być informacje, które czytelnik mógł znaleźć po raz pierwszy w polskiej historiografii, np. dotyczące okoliczności wstąpienia Żymierskiego do KPP na przełomie lat 1932–33, za sprawą jego przyjaciół komunistów, w czasie pobytu w Paryżu. (Było to tylko częściowo prawdziwe, przede wszystkim Żymierski został wówczas zwerbowany przez sowiecki wywiad). Czapla konkludował: „Warto (...) po drobnych zabiegach stylistycznych wydać tę książkę – prawdziwą legendę o Człowieku, Jego walce, Jego dziele i Jego ludziach w żołnierskich mundurach”.

Polityka 34.2013 (2921) z dnia 20.08.2013; Historia; s. 52
Oryginalny tytuł tekstu: "Historia pewnej biografii"
Reklama