Osoby czytające wydania polityki

„Polityka” - prezent, który cieszy cały rok.

Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Koniec wojny, idziemy na zakupy!

Co Amerykanie kupowali na kartki

Boom lat 50. sprawił, że w 1960 r. Amerykanie mieli już więcej samochodów niż reszta świata razem wzięta. Boom lat 50. sprawił, że w 1960 r. Amerykanie mieli już więcej samochodów niż reszta świata razem wzięta. Francis Miller / Getty Images
Kiedy 70 lat temu w Stanach Zjednoczonych zniesiono – wprowadzone podczas wojny – kartki na buty, benzynę i żywność, skończyło się to największym w historii konsumpcyjnym szaleństwem.
Akcja „Ameryka potrzebuje twojej zużytej gumy” – ulotka wyjaśniająca, ile potrzeba gumy do produkcji maski przeciwgazowej, pontonu, wojskowego samochodu i bombowca.AN Akcja „Ameryka potrzebuje twojej zużytej gumy” – ulotka wyjaśniająca, ile potrzeba gumy do produkcji maski przeciwgazowej, pontonu, wojskowego samochodu i bombowca.

Najpierw, 30 października 1945 r., rząd Stanów Zjednoczonych zniósł reglamentację obuwia, a trzy tygodnie później, tuż przed Świętem Dziękczynienia, zniknęły kartki na mięso, tłuszcze, przetwory mleczne, puszkowane owoce i warzywa oraz kilkanaście innych produktów. 18 mln przydomowych ogródków, zwanych victory gardens, zamieniano z powrotem na trawniki, a kupowane wcześniej masowo zestawy do wekowania szły do lamusa. Na stacjach benzynowych znów można było zatankować pełny bak paliwa, a sprzedawcy aut przerabiali zamienione w kręgielnie budynki z powrotem na salony samochodowe.

Z trwającej 45 miesięcy wojny Ameryka wychodziła jako inny kraj. Jeszcze w grudniu 1941 r., 12 lat po wybuchu Wielkiego Kryzysu, wskaźnik bezrobocia wynosił 15 proc. i to mimo wielkich inwestycji z rozpoczętego w 1933 r. przez prezydenta Roosevelta programu New Deal. W ramach finansowanych przez państwo prac publicznych zbudowano lub wyremontowano m.in. 1 mln km dróg, 124 tys. mostów, 40 tys. szkół, 1 tys. lotnisk, 2,5 tys. szpitali i stadionów. Dzięki temu najwyższe w historii kraju 30-proc. bezrobocie spadło o połowę. Jednak po ośmiu latach Nowego Ładu 5,3 mln Amerykanów wciąż nie miało pracy, a produkcja przemysłowa z trudem osiągała wskaźniki z 1929 r.

Tymczasem po niespełna czterech latach wojny bez zatrudnienia było zaledwie 670 tys. osób – 1,2 proc. siły roboczej! Na rynek pracy wrócili nie tylko dotychczasowi bezrobotni, ale weszło na niego także 6,5 mln niepracujących dotąd kobiet oraz kilka milionów czarnoskórych obywateli USA. Wzrost był oczywiście spowodowany powołaniem do wojska milionów młodych mężczyzn i setek tysięcy kobiet (w sumie służbę w armii przeszło niemal 16 mln Amerykanów), ale drugim powodem był ogromny skok produkcji przemysłowej. W 1945 r.

Polityka 51/52.2015 (3040) z dnia 15.12.2015; Historia; s. 94
Oryginalny tytuł tekstu: "Koniec wojny, idziemy na zakupy!"
Reklama