Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Historia

Wszechnica w czasach smutnych

Uniwersytet Warszawski ma już 200 lat

Ustanowienie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego przez imperatora Aleksandra I – miedzioryt z 1831 r. Ustanowienie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego przez imperatora Aleksandra I – miedzioryt z 1831 r. Polona
Uniwersytet Warszawski powstał przed 200 laty z woli cara i króla Polski Aleksandra I. Do chwili karnego zamknięcia w 1831 r. wykształcił kilka tysięcy ludzi, „których inteligencją żył kraj w najsmutniejszych swych czasach”.
Wincenty Kasprzycki, „Widok Wystawy Sztuk Pięknych w Warszawie w 1828 roku”. Obrazy pokazano w gabinecie mineralogicznym Uniwersytetu Warszawskiego.Wikipedia Wincenty Kasprzycki, „Widok Wystawy Sztuk Pięknych w Warszawie w 1828 roku”. Obrazy pokazano w gabinecie mineralogicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Imperator Wszechrusi i król Polski Aleksander I wydał 19 listopada 1816 r. „Najwyższy dyplom” tworzący Uniwersytet Królewsko-Warszawski: „Lubo znaleźliśmy w Królestwie Polskim rozszerzone światło nauk przez zaprowadzane w niem rozmaite szkoły i instytuta naukowe; jednak w troskliwości statecznej o dobro poddanych naszych, chcąc do najwyższego naukowego stopnia doprowadzić oświecenie narodowe, przedsięwzięliśmy ustanowić Szkołę Główną, w której młodzież nabywając wiadomości w szczególnych umiejętnościach, stosownie do swych zdolności i przyszłego poważania, usposabiałaby się na pożytecznych krajowi sług i obywateli”.

Grunt był już przygotowany: według historyka Bogusława Leśnodorskiego pomysł, „by stolica polskiego oświecenia otrzymała godny jej uniwersytet, pojawił się po raz pierwszy już w początkach panowania Augusta II”, czyli na przełomie XVII i XVIII w. Poświadcza to „Projekt do ufundowania Universitatis Generalis” ułożony w 1772 r., przechowywany dotąd w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Stefanyka: 24 artykuły przewidywały powołanie aż 14 „akademii specjalnych”. Zabrakło funduszy i profesorów, więc również kolejny pomysł stworzenia Universitatis Poniatovianae, podany przez biskupa Andrzeja Stanisława Załuskiego, umarł śmiercią naturalną. Zrealizowano jedynie zamysł uformowania Szkoły Rycerskiej, z której wywiodły się postaci błyszczące w dziejach polskich: Tadeusz Kościuszko, Julian Ursyn Niemcewicz, gen. Józef Sowiński, gen. Karol Kniaziewicz, gen. Michał Sokolnicki i inni.

Jednakże Szkoła Rycerska zakończyła swą działalność w 1794 r. Po rozbiorach, podczas upadku Warszawy w czasach pruskich, Pałac Kazimierzowski i tzw. Koszary Kadeckie obsiadły władze sądowe, szynki, jatki rzeźnicze, sklepiki, a na zewnątrz garkuchnie.

Polityka 47.2016 (3086) z dnia 15.11.2016; Historia; s. 62
Oryginalny tytuł tekstu: "Wszechnica w czasach smutnych"
Reklama