Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Konwój Najświętszej Maryi

Operacja Pedestal – cud, który uratował Maltę

Tankowiec „Ohio” chroniony przed zatonięciem przez podtrzymujące go niszczyciele eskortowe „Penn” i „Bramham” Tankowiec „Ohio” chroniony przed zatonięciem przez podtrzymujące go niszczyciele eskortowe „Penn” i „Bramham” War Archive/Alamy Stock Photo / BEW
W sierpniu 1942 r. Royal Navy podjęła rozpaczliwą próbę zaopatrzenia Malty w materiały wojenne. Od powodzenia tej operacji zależały losy całej kampanii afrykańskiej.
Lotniskowce „Indomitable” i „Victorious” osłaniające konwój płynący na MaltęAN Lotniskowce „Indomitable” i „Victorious” osłaniające konwój płynący na Maltę

Malta, czy ściślej archipelag sześciu maltańskich wysp i wysepek, to niemal jałowa skała na Morzu Śródziemnym. Geologiczny kaprys sprawił, że wyspy te znajdują się pomiędzy Sycylią a wybrzeżem Afryki Północnej, niejako kontrolując wody Cieśniny Sycylijskiej, czyli główny szlak łączący wschodnią i zachodnią część akwenu. Strategiczne znaczenie Malty rozumiano już w starożytności – kolonizowali ją Fenicjanie i Kartagińczycy, po wojnach punickich stała się częścią Imperium Rzymskiego. W XI w. odbitą z rąk Arabów włączono do Królestwa Sycylii, a administracyjną i (dłużej) kulturową łączność z południem Włoch zachowała Malta aż do XIX w. W 1530 r. swoją główną siedzibę przenieśli na Maltę joannici, zamieniając ją w potężną twierdzę, która zatrzymała morską ekspansję Wielkiej Porty. Opuszczona przez nich w 1798 r., po haniebnej kapitulacji przed flotą Bonapartego i krótkiej francuskiej okupacji, w 1800 r. została objęta protektoratem Wielkiej Brytanii, która później uczyniła z niej swoją kolonię. Od tego czasu Malta wraz ze swymi doskonałymi naturalnymi portami stała się najważniejszą bazą brytyjskiej marynarki wojennej na Morzu Śródziemnym.

Dopiero w latach 30. XX w. archipelag, położony zbyt blisko sycylijskich lotnisk, włoskich okrętów podwodnych i baz potężnej marynarki wojennej Mussoliniego, stracił nieco na znaczeniu. W październiku 1939 r. Brytyjczycy przesunęli większość okrętów floty śródziemnomorskiej do Aleksandrii, degradując Maltę do roli bazy remontowo-zaopatrzeniowej na szlaku między Gibraltarem a Aleksandrią. Włosi natomiast nadal widzieli w Malcie poważne zagrożenie dla swoich imperialnych planów, dlatego już w 1938 r. sztabowcy Mussoliniego zaczęli opracowywać plany inwazji na wyspę. W maju 1940 r. francuski premier Paul Reynaud, szukając sposobu na powstrzymanie Włoch od przystąpienia do wojny, zaproponował Brytyjczykom, by w ramach koncesji dla Mussoliniego odstąpić mu archipelag.

Polityka 33.2017 (3123) z dnia 15.08.2017; Historia; s. 61
Oryginalny tytuł tekstu: "Konwój Najświętszej Maryi"
Reklama