Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kraj

Procedury specjalne w Konstytucji RP

Co dalej z najważniejszymi stanowiskami w państwie?

materiały prasowe
W tragedii w Smoleńsku zginęło wiele osób pełniących funkcje publiczne. Co na to konstytucja?

Prezydent

Konstytucja stwierdza jasno: jeśli prezydent nie może sprawować urzędu, wówczas jego obowiązki przejmuje marszałek Sejmu. Procedura jest następująca – marszałek Sejmu musi zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta (co w tej sytuacji nie wymaga nawet szczególnego uzasadnienia). Następnie Trybunał formalnie powierzy marszałkowi sprawowanie tymczasowo funkcji prezydenta.

Powołany w ten sposób prezydent zachowuje wszystkie uprawnienia wybranej w wyborach głowy państwa, poza jednym: nie wolno mu postanowić o skróceniu kadencji Sejmu. - Nadal pełni również funkcję marszałka, ponieważ nie jest prezydentem, a jedynie pełniącym jego obowiązki - wyjaśnia konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek. Zdaniem prof. Winczorka - choć konstytucja o tym nie wspomina - marszałek sprawujący urząd prezydenta powinien jednak oszczędnie korzystać ze swoich uprawnień, ponieważ w wielu wypadkach może pojawić się pewna polityczna niezręczność - jak na przykład w przypadku wskazania kandydata na nowego prezesa NBP (wiadomo, że zmarły Sławomir Skrzypek był przez środowisko Platformy Obywatelskiej krytykowany).

Wybory prezydenckie: marszałek Sejmu ma dwa tygodnie na ich zarządzenie. Powinny się one odbyć w ciągu 60 dni od dnia ich zarządzenia przez marszałka.

Gdyby stało się tak, że to marszałek Komorowski wygra wybory, formalnie stałby się prezydentem dopiero z chwilą złożenia przysięgi przed parlamentem.

Konstytucja nie stawia żadnych wymogów dotyczących miejsca urzędowania osoby pełniącej obowiązki prezydenta: może, ale nie musi przeprowadzać się do Pałacu Prezydenckiego. Nie ma też żadnych wskazać co do konieczności i terminów powołania urzędników w Kancelarii Prezydenta. - Marszałek powinien teraz pilnować przede wszystkim dwóch spraw: wyznaczenia wyborów oraz terminów podpisywania ustaw leżących na biurku prezydenta - dodaje prof. Winczorek.

Posłowie

W przypadku śmierci posła nie organizuje się wyborów uzupełniających. Marszałek Sejmu po stwierdzeniu wygaśnięciu mandatu zmarłego posła, zawiadamia ­kolejnego kandydata z jego listy. Decydująca jest liczba głosów uzyskanych w wyborach. Jeśli byłoby niemożliwe z powodu braku kandydatów, którym mandat można przydzielić, to marszałek postanawia, że dany fotel poselski pozostanie pusty do końca kadencji.

Senatorowie

W razie śmierci senatora, wygaśnięcie jego mandatu stwierdza marszałek Senatu. Muszą odbyć się wybory uzupełniające – w ciągu trzech miesięcy od momentu stwierdzenia wygaśnięcia mandatu. Do urn idziemy tylko na terytorium kraju.

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej

Kolegium IPN spoza swojego grona musi zgłosić kandydata i przedstawić go Sejmowi, który powołuje prezesa większością 3/5 głosów za zgodą Senatu (w tym przypadku wystarczy zwykła większość).

Rzecznik Praw Obywatelskich

Zgodnie z ustawą o RPO, Sejm formalnie musi odwołać rzecznika, który nie może pełnić swoich funkcji. Nowego rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek marszałka lub grupy co najmniej 35 posłów. Janusz Kochanowski miał dwóch zastępców, w tej chwili zapewne jeden z nich przejmie jego obowiązki.

Prezes Narodowego Banku Polskiego

Ustawa o NBP przewiduje, że w razie śmierci prezesa wygasa jego kadencja. W jego obowiązkach zastępuje go pierwszy zastępca prezesa NBP (w tym przypadku Piotr Wiesiołek). Prezes NBP jest powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek prezydenta. Ustawa nie określa terminów, w jakich należy powołać nowego prezesa.

Więcej na ten temat
Reklama
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną