Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kraj

Idź i głosuj!

Jak prawidłowo oddać głos

Leszek Szymański / PAP
Pierwszy raz w wyborach samorządowych będziemy mogli głosować od godz. 8 do 22. W najbliższą niedzielę wybierzemy 46 809 radnych, 1576 wójtów, 709 burmistrzów i 107 prezydentów.

Poza pełnoletnimi Polakami, którzy w pełni korzystają z praw publicznych, do wyborów mogą też iść inni obywatele UE, którzy na stałe mieszkają w Polsce. Ci jednak mogą wybierać tylko radnych gmin i wójtów, burmistrzów lub prezydentów. Ich głos nie jest brany pod uwagę w wyborze radnych powiatowych i sejmików. W przeciwieństwie do wyborów prezydenckich podczas weekendowych wypadów nie możemy głosować poza miejscem zamieszkania na podstawie zaświadczenia. Mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową i nie mamy prawa decydować, kto będzie nimi rządził. Możemy za to dopisać się do rejestru wyborców tam, gdzie mieszkamy, choć nie jesteśmy zameldowani. Termin mija w przedwyborczy piątek.

W lokalu po okazaniu dowodu osobistego lub paszportu, prawa jazdy, a nawet legitymacji studenckiej czy ubezpieczeniowej dostaniemy pakiet kart do głosowania – zazwyczaj cztery. Wyjątkiem są miasta na prawach powiatu (65, przede wszystkim miasta wojewódzkie i te, które straciły ten status po reformie administracyjnej), tam głosujemy na trzech kartach, bo nie ma w nich odrębnych struktur powiatu.

1. Karta do głosowania na wójta/burmistrza/prezydenta. Stawiamy krzyżyk przy jednym nazwisku. Więcej krzyżyków lub brak skreślenia unieważnia głos. Jeśli żaden z kandydatów w pierwszej turze nie zdobędzie więcej niż połowy ważnych głosów, to za dwa tygodnie odbędzie się druga tura (między dwoma kandydatami z największym poparciem).

2. Karta do głosowania na radnych do gmin. W gminach poniżej 20 tys. mieszkańców wybieramy dwóch radnych. Kto zdobędzie najwięcej głosów, wygrywa.

W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców wybieramy jednego kandydata z jednej listy. Tym samym oddajemy głos na listę i wskazujemy osobę z pierwszeństwem do uzyskania mandatu. Po przekroczeniu 5-proc. progu komitet uczestniczy w podziale mandatów.

3. Karta do głosowania na radnych powiatu. Zasady takie jak w wyborach w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców. Trzeba pamiętać, że jeśli postawimy krzyżyk przy kandydatach z różnych list, to nasz głos jest nieważny. Jeśli oznaczymy kilku kandydatów z tej samej listy, to nasz głos jest liczony do puli tego z najwyższej pozycji na liście.

4. Karta do głosowania na radnych sejmiku wojewódzkiego. Zasady te same jak w wyborach radnych w dużych gminach i powiatowych.

Każdy, kto dostrzeże jakiekolwiek nieprawidłowości w czasie głosowania, w ciągu 14 dni może złożyć protest wyborczy do sądu okręgowego, który ma miesiąc na jego rozpatrzenie. Kto chce bardziej świadomie postawić krzyżyk na kartce wyborczej, może ocenić jakość dotychczasowej pracy samorządowców w swojej gminie i porównać z innymi, korzystając ze strony internetowej www.mojapolis.pl.

Bezpośrednie wybory szefów miast i gmin wprowadził parlament w 2002 r. (wcześniej wybierali ich radni).

Wójtem, burmistrzem lub prezydentem może zostać każda osoba, która skończyła 25 lat i nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie i ścigane przez prokuraturę. Kandydatury zgłaszać mogą komitety wyborcze, które zarejestrowały kandydatów w co najmniej połowie okręgów wyborczych, stowarzyszenia lub sami wyborcy. W zależności od wielkości gminy wymagane jest również zgromadzenie odpowiedniej liczby podpisów – minimum 150 (w gminach do 5 tys. mieszkańców), maksymalnie trzy tysiące (w gminach powyżej 100 tys.). W wyborach wygrywa ten kandydat, który w pierwszej turze zgromadził więcej niż połowę głosów lub w drugiej (do której wchodzą dwaj najlepsi) zyskał zwykłą większość.

Starostów i marszałków województw wybierają radni (odpowiednio – rady powiatu i sejmiku województwa).

Radnym gminnym, powiatowym lub wojewódzkim może zostać każda osoba pełnoletnia, która posiada pełne prawa wyborcze i nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione umyślnie.

W przypadku radnych gminnych, sposób ich wyłaniania różni się w zależności od wielkości gminy.

W tych do 20 tys. mieszkańców o wyborze rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów (którzy wcześniej muszą zebrać co najmniej 25 podpisów, by w ogóle zostać dopuszczonymi do elekcji). Oznacza to, że mandaty otrzymają ci, którzy dostali ich najwięcej.

W przypadku gmin liczących więcej niż 20 tys. mieszkańców dochodzi jeszcze próg - miejsca w radzie dzieli się między listy kandydatów lub grupy list (im do rejestracji potrzeba 150 podpisów). W pierwszym przypadku na mandaty mogą liczyć wyłącznie ci, na których listy oddano co najmniej pięć procent głosów, w drugim – gdy został przekroczony próg dziesięcioprocentowy.

Ten drugi system stosowany jest również przy wyłanianiu radnych powiatowych i wojewódzkich.

Polityka 47.2010 (2783) z dnia 20.11.2010; Flesz. Kraj; s. 6
Oryginalny tytuł tekstu: "Idź i głosuj!"
Więcej na ten temat
Reklama
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną