Kontynuacja pracy poprzedników: Traktuję sprawowanie urzędu rzecznika praw obywatelskich jako kontynuowanie dotychczasowego dorobku Rzeczników. Uważam, że rolą każdego rzecznika jest wzmacnianie i kontynuowanie linii oraz założeń konstytucyjnych, jakim służy instytucja rzecznika, dbanie o autorytet tego urzędu oraz służenie wszystkim obywatelom.
Większa aktywność lokalna i spotkania z organizacjami pozarządowymi: Uważam, że rzecznik powinien być bardziej aktywny lokalnie, to znaczy, powinien inwestować dużo czasu i energii osobistej w to, aby spotykać się z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się różnymi tematami w całej Polsce. Zakładam, że takich spotkań co roku powinno być 16, konsultacyjnych 2–3-dniowych spotkań o charakterze czegoś na kształt „okrągłego stołu”.
Przyłączanie się do RPO do spraw cywilnych: Rzecznik powinien aktywniej działać na przestrzeni sądowej. I tutaj nie chodzi mi o wnioski do Trybunału Konstytucyjnego czy wnioski o ujednolicanie orzeczeń, bo wydaje mi się, że praktyka jest odpowiednia, natomiast taką aktywność, która prawie nie istnieje w działalności rzecznika, to jest przyłączanie się do postępowań cywilnych. Raport z działalności rzecznika praw obywatelskich za 2014 rok wskazuje, że były dwie sprawy cywilne, do których rzecznik się przyłączył, a uważam, że takie przyłączenie ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia wzmocnienia argumentacji strony powodowej czy pozwanej, ale także symboliczne. Wskazanie, że problem wynikający ze sprawy, do której przyłącza się rzecznik, jest dla niego istotny, że ma on szersze znaczenie społeczne, ma wymiar symboliczny w jego działalności.
Działania na rzecz równości:
- Osoby niepełnosprawne: Pani profesor Lipowicz wyraźnie stwierdziła, że dla niej priorytetem jest ochrona osób niepełnosprawnych oraz ochrona osób starszych. Wykonała w czasie ostatnich pięciu lat świetną pracę w tym zakresie. Uważam, że rolą każdego nowego rzecznika jest tylko i wyłącznie kontynuowanie, wzmacnianie i budowanie na tym dorobku.
- Osoby chore psychicznie: Powinna być już dawno przyjęta nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która na przykład rozwiązałaby problem umieszczania osób ubezwłasnowolnionych bez ich zgody w domach pomocy społecznej.
- Osoby homoseksualne, mniejszości religijne i bezwyznaniowcy: Są także inne grupy, które czują się dyskryminowane i w zakresie których można by podejmować działania. Mam tu na myśli osoby o orientacji nieheteronormatywnej, mam także na myśli osoby o mniejszościowym wyznaniu czy osoby bezwyznaniowe, które mogą doznawać dyskryminacji i wydaje mi się, że tutaj można by sporo poprawić w działalności rzecznika.
Adopcja dzieci przez osoby homoseksualne: Moim zdaniem wejście przez rzecznika w spory ideowe, w spory ideologiczne, w spory światopoglądowe mogłoby podważać autorytet urzędu.
Nie jestem przeciwny małżeństwom osób tej samej płci, ale jednocześnie uważam, i to chciałbym bardzo wyraźnie podkreślić, że jako rzecznik praw obywatelskich nie mam absolutnie prawa do dążenia do zmiany art. 18 konstytucji.
Mamy różne sytuacje społeczne, mamy takie sytuacje, w których mogą być osoby, które żyją w związku osób tej samej płci i na przykład jedna z tych osób ma dziecko biologiczne. Były partner na przykład oddalił się od rodziny, stracił kontakt z dzieckiem i to dziecko faktycznie wychowuje się w rodzinie osób tej samej płci, przy czym jedna partnerka ma prawa naturalne, bo jest biologiczną matką tego dziecka, a druga nie ma. I to jest sytuacja, moim zdaniem jedyna, która zgodnie z obowiązującymi standardami praw człowieka wynikającymi z europejskiej konwencji praw człowieka jest dopuszczalna jako możliwość przysposobienia takiego dziecka, ponieważ w takiej sytuacji bierze się pod uwagę jego dobro.
Walka z bezdomnością: Wydaje mi się, że Polskę stać na to, żeby wreszcie zlikwidować problem bezdomności, żeby zminimalizować go do tego stopnia, aby osobami bezdomnymi były tylko te osoby, które faktycznie chcą, bo czasami nawet jak państwo się bardzo stara to i tak znajdą się osoby, które będą chciały w ten sposób żyć. Ale nie może być tak, że w samej Warszawie mamy dwa tysiące osób bezdomnych. To jest absolutny priorytet z punktu widzenia art. 30 konstytucji, żeby ten problem zlikwidować.
Obrona prawa do bezpłatnej służby zdrowia: Uważam, że mamy poważny problem z prawem do ochrony zdrowia. Uważam, że w Polsce dochodzi do procesu prywatyzacji szeregu zadań publicznych i jednocześnie temu nie towarzyszy odpowiednia ochrona praw jednostki. Na to też trzeba zwracać uwagę.
Wzmacnianie kapitał zaufania społecznego: Nowe technologie, Internet, to są kolejne zagrożenia. Nie tylko jeśli chodzi o działalność służb specjalnych, ale w ogóle o naszą wzajemną kulturę, o to jak między sobą żyjemy, o to że powstaje kultura nagrywania, że brakuje kapitału zaufania społecznego między ludźmi. To z kolei powoduje kolejne naruszenia praw jednostki i zazwyczaj brak odpowiednich środków naprawczych, środków sądowych, za pomocą których można by naprawiać.
Dostęp do informacji publicznej: Uważam, że bardzo ważnym zadaniem dla rzecznika jest dbanie o przejrzystość funkcjonowania władzy, o to, żeby instrument dostępu do informacji publicznej był rzetelnie wykorzystywany, ponieważ nie ma lepszej formy kontroli niż dziennikarz, który może uzyskać odpowiednie informacje, nie ma lepszej formy kontroli niż organizacje pozarządowe, które dopominają się i przetwarzają informacje.
[Na podstawie fragmentów wystąpienia Adama Bodnara przed sejmową komisją sprawiedliwości i praw człowieka, której posiedzenie obyło się 7 lipca 2015 r.]
Sylwetka Adama Bodnara »