Do wyborów parlamentarnych pozostało zaledwie pięć dni, więc warto przyjrzeć się bliżej, kim są deklarujący się jako wyborcy poszczególnych partii.
Centrum Badania Opinii Społecznej do porównań włączyło pięć komitetów wyborczych, które uzyskały w sondażu przeprowadzonym na początku października poparcie ponad 5 proc. wyborców. Są to: Prawo i Sprawiedliwość (34 proc.), Platforma Obywatelska (27 proc.), „Kukiz’15” (8 proc.), Nowoczesna Ryszarda Petru (7 proc.) oraz Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni (6 proc.).
Przewagę mężczyzn nad kobietami w swoim elektoracie, choć nieznaczną, mają potencjalne elektoraty partii Pawła Kukiza oraz Zjednoczonej Lewicy – odwrotnie niż w całej badanej populacji. Natomiast największy odsetek kobiet wśród wyborców mają komitety Ryszarda Petru i PO.
Najmłodsi głosują na Kukiza. Niemal trzech na dziesięciu (29 proc.) deklarujących zamiar oddania głosu 25 października na jego partię ma poniżej 25 lat, a większość (53 proc.) tego elektoratu to osoby poniżej 35. roku życia (co piąty zadeklarowany wyborca ugrupowania Kukiza jest uczniem lub studentem). Przeciętnie młodszy elektorat niż pozostali ma też Nowoczesna Ryszarda Petru. 31 proc. tego elektoratu stanowi grupa wiekowa 25–34 lata.
Najstarsi wyborcy stanowią natomiast najbardziej liczne grupy wśród elektoratów Platformy Obywatelskiej i Zjednoczonej Lewicy (odpowiednio 25 proc. i 26 proc.). Wśród wyborców PiS najliczniejsza jest grupa wiekowa 55–64 lata (24 proc.). W elektoracie partii Jarosława Kaczyńskiego osób w wieku 65+ jest w ogóle więcej niż w całej dorosłej populacji Polski.
Tylko w elektoracie PiS występuje nadreprezentacja mieszkańców wsi, którzy stanowią połowę zadeklarowanych wyborców. Wśród potencjalnych wyborców PO i Nowoczesnej ponadprzeciętnie reprezentowani są mieszkańcy dużych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców). Ponadto elektorat komitetu Ryszarda Petru jest w ogóle najbardziej miejski – tylko 12 proc. badanych, deklarujących zamiar oddania na niego głosu, mieszka na wsi.
Na partię Petru chcą też głosować osoby z wyższym wykształceniem (72 proc.). Wyższe wykształcenie ma też połowa deklarujących zamiar głosowania na ZL. Nieco lepiej wykształceni niż ogół dorosłych Polaków są też wyborcy Platformy Obywatelskiej.
Największym udziałem emerytów wśród swoich wyborców charakteryzują się komitety Platformy, Prawa i Sprawiedliwości oraz Zjednoczonej Lewicy. Zjednoczona Lewica to jednocześnie – obok Nowoczesnej Ryszarda Petru – formacja, wśród wyborców której trzykrotnie częściej niż wśród ogółu dorosłych Polaków można znaleźć osoby zaliczające się do kadry kierowniczej i specjalistów z wyższym wykształceniem (odpowiednio 31 proc. i 32 proc.). Elektorat komitetu „Kukiz’15” jest ponadto najbardziej robotniczy (26 proc. z tej grupy).
Najlepiej własne warunki materialne oceniają osoby zamierzające oddać głos na Zjednoczoną Lewicę. Najgorzej – zamierzający oddać głos na komitet „Kukiz’15”. Najbardziej zbliżeni w ocenach warunków materialnych swoich gospodarstw domowych do ogółu dorosłych Polaków są wyborcy Prawa i Sprawiedliwości.
Najbardziej religijni są natomiast wyborcy PiS. Trzy czwarte z nich deklaruje, że uczestniczy w praktykach religijnych co najmniej raz w tygodniu. Na przeciwnym biegunie znajdują się elektoraty Lewicy oraz Nowoczesnej z ponadprzeciętnie wysokimi odsetkami niepraktykujących.
Wśród trzech spośród pięciu największych potencjalnych elektoratów dominują wyborcy centrowi. Dotyczy to Nowoczesnej Ryszarda Petru, „Kukiza’15” oraz PO. Wśród zamierzających głosować na komitet stworzony przez Pawła Kukiza większy odsetek niż w pozostałych analizowanych grupach nie potrafi określić swoich poglądów na skali lewica–centrum–prawica. Wyborcy Zjednoczonej Lewicy to w niemal trzech czwartych (71 proc. tej grupy) osoby o poglądach lewicowych, natomiast wśród zamierzających głosować na Prawo i Sprawiedliwość zdecydowaną większość stanowią osoby identyfikujące się z prawicą (61 proc.).
Podsumowanie:
Elektorat Prawa i Sprawiedliwości: przeważają kobiety, średnia wieku wyborcy to 51 lat, głównie mieszkańcy wsi, najwięcej osób z wykształceniem zawodowym, emeryci, dobrze oceniający swoją sytuację materialną, uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu (64 proc. elektoratu).
Elektorat Platformy Obywatelskiej: przeważają kobiety, średnia wieku wyborcy to 49 lat, głównie mieszkańcy wsi, ze średnim wykształceniem, emeryci, dobrze oceniający swoją sytuację materialną, uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu (44 proc. elektoratu).
Elektorat Zjednoczonej Lewicy: przeważają mężczyźni, średnia wieku to 51 lat, mieszkańcy miast (20–100 tys.), z wyższym wykształceniem, kadra kierownicza specjalistów, dobrze oceniający swoją sytuację materialną, uczestniczący w praktykach religijnych kilka razy w roku lub w ogóle.
Elektorat Kukiz’15: przeważają mężczyźni, średnia wieku to 37 lat, mieszkańcy wsi, ze średnim wykształceniem, uczniowie i studenci, oceniający swoją sytuację materialną na średnim poziomie, uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu (35 proc. elektoratu).
Elektorat Nowoczesnej Ryszarda Petru: przeważają kobiety, średnia wieku to 43 lata, mieszkańcy miast powyżej 500 tys., z wyższym wykształceniem, kadra kierownicza specjalistów, dobrze oceniający swoją sytuację materialną, uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu (39 proc. elektoratu).
***
Na podstawie badania „Kim są wybory, czyli społeczno-demograficzne portrety największych potencjalnych elektoratów”, CBOS, Warszawa, październik 2015.