Na tych, co stoją tam, gdzie ZOMO, i na tych, którzy stoją tam gdzie zawsze. Na zwolenników Bieruta i Jaruzelskiego i na zwolenników ich ofiar. Na ONR i na KOD. Polacy pierwszego sortu mogą paradować pod sztandarami ONR i heilować. Polacy drugiego sortu stanowią prowokację.
Jesteśmy zmuszani do wyboru. „Trzecia droga” się kończy. Coraz trudniej udać się na wewnętrzną emigrację. Barykada jest za szeroka, by na niej usiedzieć. Kto jest za? Kto przeciw? Kto wstrzymuje się od głosu – ten się nie liczy? Władza cieszy się poparciem 40 proc. badanych i np. w świecie aktorskim ma swoje autorytety (państwo Łaniewska, Dałkowska, Zelnik i inni). Z drugiej strony Wajda, Lupa, Janda, Zagajewski, Olbrychski, Pszoniak. Podobnie wśród ludzi pióra – tu Jarosław Marek Rymkiewicz, tam – Adam Zagajewski czy Olga Tokarczuk. Władza dysponuje ogromną siłą: stanowiska (choćby w teatrach), instytuty, pieniądze, spółki Skarbu Państwa, ambasady, nominacje, ordery, subwencje, szantaż („dotacja – tak, ale…”), presja na jury festiwalu, prokuratura na gwizdek, publiczna telewizja i radio, które wyciszają Wałęsę, a nagłaśniają swoich. Władza to potęga.
Wie o tym, podziwiany także przeze mnie, mistrz Andrzej Seweryn, wielki aktor u Petera Brooka, w Comédie-Française, dyrektor Teatru Polskiego. Olśniewająca kariera. Ale i ogromna odpowiedzialność. Na której szali położy swój autorytet? Wszak Seweryn to waga ciężka. Ponieważ głos Mistrza jest ważny, także dla mnie, przeczytałem z zainteresowaniem, ale i z narastającym zdumieniem, jego rozmowę z Danutą Subbotko („GW”, 20/21 sierpnia 2016). Były to zapasy. Dziennikarka usiłowała docisnąć artystę do ściany, a aktor się wymigiwał od zajęcia stanowiska, i do końca nie wiemy, co sądzi o konflikcie rozdzierającym Polskę.