To mój setny felieton w internetowym wydaniu POLITYKI. Z tej okazji pomijam sprawy bieżące, np. rekonstrukcję, rezydentów, decydentów, dawanie impulsu pulsowi, relacje rasizmu do koloru skóry, opozycję, koalicję itd. Niżej cytuję sto aforyzmów wybranych z mojego zbiorku „Myśli filozoficzne i jeszcze inne” (Universitas, Kraków 2000). Wszystkie dotyczą spraw okołopolitycznych. Proszę ocenić, czy są aktualne.
1. Z zastosowań fizyki do polityki: różnoimienne poglądy polityczne odpychają się, a równoimienne przyciągają się z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu ich treści przez kwadrat odległości pomiędzy nimi (modyfikacja prawa Coulomba).
2. To, że piszesz „Prawda” od dużej litery, nie znaczy, że masz rację.
3. Debaty polityczne odbywają się wyłącznie w czasie straconym.
4. Minister finansów jest najpierw sknerą, a potem ekonomistą.
5. Idee nie zastępują pieniędzy, ale bywa, że je marnotrawią.
6. Z zastosowań fizyki do polityki: działanie władzy spotyka się z przeciwdziałaniem opozycji, równym co do wartości, ale przeciwnie skierowanym (zasada dynamiki politycznej).
7. Nowy rodzaj inflacji: im więcej ustaw, tym mniej prawa.
8. I pomyśleć, że dawniej polityków nazywano retorami.
9. Wszystko zaczęło się ponoć od Wielkiego Wybuchu. To wyjaśnia, dlaczego potem już były tylko wojny.
10. Gorzka prawda historyczna: stan wojenny jako stan wyższej konieczności. Ale czy kiedykolwiek było inaczej?
11. Bywa, że siła prawa polega na bezprawiu.
12. Z zastosowań fizyki do polityki: Pogląd polityczny tworzy z wodą roztwór jednorodny (I zasada wodolejstwa politycznego).
13. Politycy to tacy, którzy dążą do władzy, nie do reform.
14. Stan wyższej konieczności: najłatwiejszy sposób od wykręcania się od odpowiedzialności. Zwłaszcza politycznej.
15. I tak mamy szczęście, że nie urodziliśmy się sto lat później.
16. Każda epoka ma swą nowomowę.
17. Niektórzy sądzą, że realizują wartości już wtedy, gdy mówią o nich. Zwłaszcza dużo i często.
18. Bądźmy czujni. Chcą wprowadzić Stan Wyższej Moralności.
19. I czyste cele wymagają brudnych rąk. Niestety.
20. Zwycięzców się nie sądzi, bo i tak sami się uniewinnią.
21. Idealista to ten, który pożąda rzeczy materialnych dla idei. Dlatego nigdy nie ma dosyć.
22. Odkurzał idee po to, aby je sprzedawać.
23. Z zastosować fizyki do polityki: pogląd polityczny zanurzony w wodzie traci tyle treści, ile waży woda w nim zawarta (II zasada wodolejstwa politycznego).
24. Niewola wcale nie jest rewersem wolności.
25. Najpierw są idee, potem ideały, potem cele, a na końcu zyski. Oczywiście zawsze chodzi o te pierwsze, a w najgorszym przypadku o drugie.
26. Bogowie mszczą się na ludziach za własną nieśmiertelność.
27. Historia nie znosi bezczynności, przeto pomaga naturze kosić ludzi ze wszystkich sił.
28. Polityka przenika wszystko. Tak, tak, kwestia początku istnienia człowieka z filozoficznej, teologicznej, moralnej, biologicznej i prawnej stała się polityczną. I to wyłącznie.
29. Wielkie reformy prowadzą nie tylko do małych skutków, ale przede wszystkim gorszych.
30. Łatwiej skrzywić, niż na powrót wyprostować.
31. To niezupełnie tak, że władza jest narkotykiem. Z narkotyków można się wyleczyć, władza uzależnia na zawsze.
32. Nie zawsze litera prawa przejawia się w ustawach.
33. Z zastosowań fizyki do polityki: siła działania politycznego równa się masie polityka pomnożona przez przyspieszenie dążenia do kasy (podstawowa zasada dynamiki politycznej).
34. Zainteresowani zawsze prywatnie piorą publiczne brudy.
35. Zwykła sprawiedliwość wystarcza dla niezawisłości sędziów. Źle, gdy podlegają prawdziwej.
36. Władcy winni płacić podatki od marnotrawstwa politycznego.
37. Nie ma wolności słowa bez wolności milczenia.
38. Ciekawe, że tak łatwo dorobić się na wartościach idealnych.
39. Ideologowie nigdy nie głoszą ideologii dla samych siebie.
40. Stołeczność to najgorsza odmiana prowincjonalizmu.
41. Wieczne wartości są jakoś odwiecznie nieaktualne.
42. Sędziowie nie mogą być niezawiśli, gdy są zawiśli od samych siebie.
43. Postęp: dzisiaj już nikt nie woła „Chleba i igrzysk”. Wystarczą same igrzyska.
44. Z zastosowań fizyki do polityki: pęd polityczny jest zawsze skierowany w kierunku władzy (zasad kinematyki politycznej).
45. „Sól ziemi”, „mięso armatnie” i „nawóz historii” dotyczą tego samego, aczkolwiek nie w ten sam sposób.
46. Sprawiedliwość idzie z góry na dół, zyski odwrotnie.
47. Bądź pewien, że polityk i tak wybierze najgorzej jak można.
48. Interesy polityków przeważnie kolidują z interesem ogólnym.
49. Pisarze do pióra, studenci do nauki itd., ale politycy od rządzenia.
50. Polska dla Polaków, Francja dla Francuzów, Afryka dla Afrykanów itd. Ale czy świat dla ludzi?
51. Polityk nigdy nie może dojść do ładu z samym sobą. Gdy mówi, powinien milczeć, gdy milczy, powinien mówić.
52. Był tak na czele, że nawet szedł sam przed sobą.
53. Najtrudniej o bezinteresowność w świecie bogatych.
54. Niektórzy wolą umierać za ojczyznę, niż płacić podatki państwu. I słusznie, bo to pierwsze zdarza się znacznie rzadziej.
55. „Bogatym więcej, biednym mniej”. I to jest jakaś zasada równej miary. Lub „każdemu wedle potrzeb”.
56. Modlitwa nie zastąpi dobrych uczynków.
57. Jeśli polegasz na mądrości posłów, to skreśl jedną literę i zobacz, co zostało.
58. Z zastosowań fizyki do polityki: temperatura dyskusji politycznej jest miarą średniej energii uczestników potrzebnych do realizacji ich interesów (zasada termodynamiki politycznej).
59. Takie czasy nastały, że spełnienie obowiązku uchodzi za wystarczający powód dla sowitej nagrody.
60. Ci, którzy dostali się na piedestał, wiedzą, że upadek z niego jest nieodwracalny. Dlatego nie schodzą z własnej woli.
61. Tam, gdzie polityka, nie ma prawdy, tam, gdzie prawda, nie ma polityki.
62. Nauki historii zawsze idą na marne.
63. Z zastosowań fizyki do polityki: im częstsze reformy, tym większy bałagan przy ich wprowadzaniu (zasada entropii skutków działań polityków).
64. Bogaci są wielce łaskawi. Bez wahania godzą się na to, aby biedni pomagali sami sobie.
65. Reformy są podejmowane tylko po to, aby nic nie zmieniło się na lepsze.
66. Na pewno prawo naturalne ma pierwszeństwo przed stanowionym, ale nie wiadomo, które.
67. Nikodem Dyzma był wybitnym mężem stanu, bo słuchał mądrzejszych od siebie.
68. To znamiennie, że państwo traktuje instytucje użyteczności publicznej za źródło dochodu.
69. Symfonia polityczna jest zwykle kakofonią.
70. Za długi wielkich tego świata zawsze płaci ktoś inny.
71. Politycy uwielbiają reformowanie reform. To jednak źle wpływa na rzeczywistość.
72. Antysemita nie uwierzy w zniknięcie Żydów, nawet gdyby to było prawdą.
73. O człowieczeństwie także świadczy stosunek ludzi do zwierząt.
74. Ludzie niczego nie nauczyliby się z historii, nawet gdyby żyli wiecznie.
75. Piastuni władzy zawsze uchylają się od odpowiedzialności za jej zbrodnie.
76. Polityków winno się oceniać wedle tego, czego nie dokonali.
77. Kradzione tuczy coraz częściej.
78. Władza utrzymuje się sama – inne rzeczy są możliwe dzięki ofiarności społeczeństwa.
79. Na szczęście nie wszystkie zbawienne pomysły są urzeczywistniane.
80. Konflikt pomiędzy prawdą a Prawdą jest nieunikniony.
81. Politycy poszerzają swe horyzonty, zasiadając na coraz obszerniejszych fotelach.
82. Urzędowy optymizm trzeba rozumieć jako rzeczywisty pesymizm.
83. Świetlana przyszłość zwykle skrywa się za mrocznym horyzontem.
84. Bezprawie jest zawsze osłaniane moralnością. I to wyższą.
85. Polityk to też człowiek, więc niby dlaczego ma być uczciwy.
86. Własny interes jest zbyt poważną sprawą, aby ustępował dobru ogółu (dewiza polityków).
87. Żłób mocno przyciąga, niezależnie od tego, kto nim zarządza.
88. Rewolucje i reformy są jedynie pretekstem do porachunków.
89. Kupczenie w świątyniach stało się sposobem bycia.
90. Reformy łatwiej wprowadzać, niż kontynuować.
91. Oto dziewięć muz Polityki w porządku alfabetycznym: Arogancja, Chciwość, Egoizm, Korupcja, Miernota, Niekompetencja, Próżność, Pycha, Zawiść.
92. Ciekawe zjawisko ekonomiczne: ceny umowne ustalane jednostronnie.
93. Z zastosowań fizyki do polityki: kąt padania poglądu politycznego jest równy kątowi jego odbicia od powierzchni władzy (zasada optyki politycznej).
94. Głębokie reformy wymagają szerokich horyzontów.
95. Absolutyzm celów wcale nie wyklucza relatywizmu w sprawie środków.
96. Możni uważają, że są po to, aby dbać o moralność biednych.
97. Z tego, ze korzyści są dla władzy, a władza dla ludu, nie wynika, że korzyści są dla ludu.
98. Litera ustaw nie zawsze służy literze prawa.
99. Zdziwienie polityka: dlaczego wzrost podatków, ceł i akcyz powoduje wzrost cen?
100. Politycy lubią się usprawiedliwiać przyszłymi zasługami.
***
I jako bonus przytoczę sentencję Lorda Johna Actona (polityk angielski, XIX wiek): „Każda władza demoralizuje, władza absolutna demoralizuje absolutnie”.