Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kraj

Rosyjscy łącznicy

Jak ludzie Kremla i rosyjskiej mafii znaleźli się w otoczeniu Antoniego Macierewicza

Gwiazda na jednej z baszt moskiewskiego Kremla Gwiazda na jednej z baszt moskiewskiego Kremla Xinhua/Photoshot / Reporter
O „rosyjskim łączniku Macierewicza”, mafii ze Wschodu i zagadkowych interesach deweloperskiej Grupy Radius mówi Ewa Domżała, współwłaścicielka firmy.

Artykuł ten jest przedmiotem sporu w postępowaniu o ochronę dóbr osobistych, które toczy się przed Sądem Okręgowym w Warszawie z powództwa Roberta Szustkowskiego, który kwestionuje niektóre jego twierdzenia uznając, że naruszają jego dobra osobiste. Niniejsze oświadczenie publikowane jest jako zabezpieczenie udzielone przez Sąd na czas trwania procesu.

Tomasz Piątek, Grzegorz Rzeczkowski: Według Jacka Żakowskiego Grupa Radius i jej otoczenie to „ruski cień w jądrze polskiej obronności”. Jej były prezes i wiceszef MON Jacek Kotas został nazwany przez Jana Śpiewaka „rosyjskim łącznikiem”.
Ewa Domżała: Firma jest polska – należy do czterech osób. Do mnie, mojego męża Macieja, Roberta Szustkowskiego i Jerzego K. Każdy ma po 25 proc. udziałów. Zakładałam tę firmę i byłam jej współwłaścicielem od samego początku, czyli od 1995 roku, gdy Radius nazywał się jeszcze Utrata – od nazwy ulicy na warszawskim Targówku, przy której mieliśmy nieruchomości. Duże magazyny, w których wcześniej trzymano cytrusy i importowane owoce. Piętnaście tysięcy metrów kwadratowych pod dachem, rampy, czteropiętrowy budynek biurowy. Zadłużyliśmy się w banku, potem to spłaciliśmy, wyremontowaliśmy i zaczęliśmy wynajmować. Dobry interes. Dzięki temu, że obok jest urząd celny, każdy chce mieć tam magazyny czy agencję. Dziś metr kwadratowy kosztuje tam tyle, co w Marriotcie.

Radius od zawsze zajmował się nieruchomościami i robi to do dzisiaj. Prywatyzowaliśmy przedsiębiorstwa, które posiadały nieruchomości, kupowaliśmy je w całej Warszawie. To nie było to, co dzisiaj nazywa się reprywatyzacją: wywalanie ludzi z domów, nękanie ich, zalewanie im mieszkań. Braliśmy budynki, które należały do spółek. Zazwyczaj biurowce.

Ewa DomżałaTricolors/EAST NEWSEwa Domżała

Jak do Radiusa trafił Robert Szustkowski – pochodzący z Piaseczna obywatel Szwajcarii, były szef warszawskiego oddziału rosyjskiego banku Montażspecbank, do niedawna chargé d’affairs ambasady Gambii w Moskwie?
Poprzez moje znajomości z grupą „sołncewskich”. To ludzie jednej z najważniejszych rosyjskich mafii. Jak ich poznawałam, to nie wiedziałam, kim oni są i co to za mafia. Zresztą w Polsce po dziś dzień mało kto to wie. Nie wiedzieli tego policjanci, gdy niedawno składałam zawiadomienie na policji, że osoby powiązane z sołncewskimi grożą mi w związku ze sporem o własność Radiusa.

Rosyjska mafia w Monte Carlo

A poznałam sołncewskich w latach 90., kiedy studiowałam w Moskwie. To było wtedy modne, masa ludzi szukała kontaktów w Rosji. Polsko-Rosyjska Izba Handlowa prowadziła tam szkolenia dla biznesmenów. Zajęcia prowadzili dyrektorzy banków, biznesmeni, ludzie z polskiej ambasady. Zaproszono nas m.in. na otwarcie giełdy cennych metali. W ten sposób poznałam Andrieja Skocza [rosyjski oligarcha, przez kilka lat najbogatszy deputowany w Dumie, według agencji Bel.ru współpracujący z rosyjskim wywiadem wojskowym GRU przy tworzeniu organizacji paramilitarnych, zaś według innych mediów, m.in. „Guardiana”, związany z bossami sołncewskiej mafii – red.] oraz Lwa Kwietnoja [oligarcha, współwłaściciel firm metalurgicznych, według licznych rosyjskich źródeł, m.in. „Kommiersanta”, blisko związany ze Skoczem, z sołncewską mafią i z jej bankiem Montażspecbank – red.]. A Roberta Szustkowskiego poznałam zaraz później, kiedy Kwietnoj i Skocz przyjechali na chwilę do Polski. Szustkowski pracował dla nich jako człowiek od wszystkiego, taki „przynieś, wynieś, pozamiataj”.

Mafia sołncewska to jedna z najpotężniejszych postsowieckich organizacji przestępczych, od dziesięcioleci współpracująca z rosyjskim wywiadem wojskowym GRU. Co dokładnie Szustkowski robił dla Skocza i Kwietnoja?
Organizował różne rzeczy: wyjazdy, logistykę, kontakty. Na przykład próbował zorganizować im podróż do USA. Prosił mojego męża i mnie o pomoc: „O, znacie babę w Białym Domu, to pomóżcie”. Bo zaprzyjaźniłam się z Barbarą Jarocką – Polką, która pracowała w Waszyngtonie, w administracji Białego Domu. Dzięki tej przyjaźni miałam śmiałość, by do niej dzwonić i pytać, czemu są problemy z amerykańskimi wizami wjazdowymi dla ludzi od Roberta. Amerykanie nie chcieli ich wpuścić.

Nie chcieli wpuścić Skocza i Kwietnoja?
Tak. Barbara powiedziała, że Andriusza i Lowa są na czarnej liście. Amerykanie już wiele lat temu wiedzieli, że to mafia. Dlatego w końcu nie wpuszczono Andrieja i Lwa do Stanów. W latach dwutysięcznych Szustkowski pomagał im również handlować metalami na giełdzie w Londynie. I gdy na początku tych lat dwutysięcznych przyszedł do Radiusa (wtedy jeszcze Utraty) jako udziałowiec, to dysponował wypłatami „od Sołncewa”. Oni mu płacili – stąd miał kapitał.

Latał ich samolotami w różne miejsca. Nieraz podróżowaliśmy razem. Około 2000 roku byłam z sołncewskimi w Monte Carlo. I na Sardynii, gdzie był też mój mąż, nasze dzieci, masażystka sołncewskich i oczywiście Szustkowski. Sołncewscy byli wtedy młodzi. Z początku nie wiedziałam, kim są. Wytłumaczył mi to mój znajomy Alik, dziennikarz i polityk z Osetii. Powiedział: „Ewa, z kim ty się zadajesz? Przecież to sołncewscy”! Nie wiedziałam, o co chodzi, więc zapytałam Kwietnoja i Skocza. A oni zaczęli się śmiać: „Skąd ty znasz takie słowa?!”. Potem wyjaśnili: u was jest Pruszków pod Warszawą, u nas Sołncewo pod Moskwą.

Nasze kontakty miały z początku charakter towarzyski. Potem Szustkowski zaprzyjaźnił się z Maćkiem, moim mężem. Mniej więcej w czasie, w którym ja się z Maćkiem rozstawałam. Szustkowski opowiadał, że zarabia u sołncewskich około 10 tysięcy dolarów miesięcznie, że oni wszystko mu fundują, że nic nie wydaje, że nie ma co robić z pieniędzmi. I że chętnie zainwestowałby je w firmę. Macieja i moją.

Czyli twierdzi pani, że Szustkowski wszedł do Radiusa za rosyjskie pieniądze?
Tak, dzięki temu, co zarabiał u Rosjan. Dostawał u sołncewskich coś w rodzaju pensji za załatwianie różnych spraw na świecie. To byli ludzie z pieniędzmi, ale na początku nie znali angielskiego, więc niespecjalnie umieli się poruszać zagranicą. Potrzebowali kogoś w charakterze tłumacza, przewodnika, pośrednika. Przypuszczam, że Szustkowski wciąż u nich zarabia, teraz może trochę więcej. W pewnym momencie mogli go dopuścić do jakichś udziałów, kopalni w Rosji. Był taki czas, że przyjeżdżał stamtąd do Polski tylko raz w tygodniu (na weekendy do żony).

Jacek Kotas i „rosyjski łącznik”

Szustkowski lubi się pokazać, pomachać pistoletem. Przejął ochroniarzy, byłych oficerów Biura Ochrony Rządu, po nieżyjącym Aleksandrze Gudzowatym [polski magnat paliwowy, według „Superwizjera” TVN i „Dziennika Gazety Prawnej” mający biznesowe powiązania z mafią sołncewską i rosyjskim supergangsterem Siemionem Mogilewiczem – red.]. Krążyły plotki, że ci borowcy wszędzie za Szustkowskim chodzą z długą bronią – nawet do toalety. Na Sardynii zauważyłam, że miał ze sobą rosyjskojęzyczną niańkę. Mówiła do dzieci Szustkowskiego po rosyjsku, a one też: „Nu smatri, smatri, wiertolot!”, bo akurat zauważyły śmigłowiec. Wtedy mnie to trochę śmieszyło, bo wyglądało to tak, jakby chętniej mówiły w tym języku niż po polsku.

Pani Ewo, uściślijmy. Kiedy Szustkowski wszedł do Radiusa?
W latach 2002–2004. Spółka nazywała się wtedy Utrata i należała do mnie, do mojego męża oraz do jeszcze jednego wspólnika, który miał połowę udziałów. Gdy umarł, Szustkowski i K. przejęli jego akcje w dość niejasnych dla mnie okolicznościach. Wspólnik, zanim umarł, był z nimi w konflikcie. Uważał, że go oszukują.

Kim w Grupie Radius jest Jacek Kotas? Media ochrzciły go mianem „rosyjskiego łącznika”. To jemu w 2007 roku kontrwywiad wojskowy Macierewicza przyznał prawo dostępu do tajemnic polskiej armii. Nie bacząc na to, że Kotas był prezesem zarządu Radiusa już w 2002 roku.
Sama go wtedy wprowadziłam do Radiusa. To mój kuzyn. Rodzina mnie prosiła, żebym mu pomogła, bo „Jacek jest wykształcony, jakieś kursy w USA pokończył, szkoda, żeby się marnował w Zachodniopomorskiem…”, gdzie wtedy mieszkał. Ze względu na moją działalność biznesową uchodziłam w rodzinie za osobę, która „bierze piach, złotem rzuca”. Ściągnęłam go do Warszawy. Dostał posadę prezesa, mieszkanie na Domaniewskiej w formie down payment – czyli bez opłat. I nowego jaguara.

Skąd taka hojność, pani Ewo?
Bo prezes ma dobrze pracować. I być trochę jak marionetka właściciela: być dyspozycyjny. Dostający wytyczne z góry.

Czy umocowanie w Radiusie, całe to wsparcie pomogło mu w jakikolwiek sposób w karierze? Także politycznej?
Kotas wiele skorzystał, jak się tutaj przeprowadził, bo Warszawa daje wielkie szanse ludziom z prowincji. Poznał się tu z różnymi osobami, także ludźmi z PiS. Spotykali się po jakichś mieszkaniach, goszcząc się i obradując. PiS-owcy niezbyt lubią hotele, restauracje. Wolą różne „szare miejsca”, gdzie nikt ich nie zauważy… A Jacek od zawsze interesował się polityką, miał takie polityczne hobby. Nawet jak u nas pracował, startował na posła z Nowosądeckiego. Od 2000 roku pracował też przy Forum Ekonomicznym w Krynicy. Wtedy jako dyrektor organizacyjny zajmował się logistyką: dowieźć gości, dać im jeść, załatwić nocleg.

Pomówmy o relacjach między Szustkowskim i Kotasem.
Co dokładnie robili, nie wiem. Bo jak Szustkowski wchodził do nas na spotkanie, ja wychodziłam. Najważniejsze, że Szustkowski był współwłaścicielem spółki, której prezesem był Kotas, więc była duża zażyłość. Bo w Radiusie panują rodzinne stosunki, sami swoi, zero obcych. Decyzje podejmowane są nie w biurach, a w domach, restauracjach, przy grillu, na wieczornych imprezach. Mężczyźni spotykają się we własnym gronie – albo w odpowiednim momencie kobiety idą w swoją stronę.

Jest też działalność Jacka Kotasa w Narodowym Centrum Studiów Strategicznych. To prywatna organizacja ekspercka, z której Antoni Macierewicz rekrutował swoich prorosyjskich i antynatowskich współpracowników w MON. Jacek Kotas jest jej prezesem, wcześniej tę funkcję pełnił jego kolega Tomasz Szatkowski, mianowany jeszcze przez Macierewicza wiceminister obrony.
Na początku myślałam, że Kotas robi takie rzeczy „pod Unię”. Że chce wyciągnąć jakieś pieniądze z UE, odbić się od grupy Radius, mieć coś własnego. Ale jak się dowiedziałam, że ta jego działalność związana jest z wojskiem, zrozumiałam, że mogą to być „mieszane interesy”.

W Radiusie jak w rodzinie

Co to znaczy?
Nasunęła mi się myśl, że mogą być robione we współpracy z sołncewskimi. I naprawdę trudno udawać, że jest inaczej.

To dość mocne oskarżenie.
Szustkowski ma Kotasa, a sołncewscy mają Szustkowskiego. Kotas robi coś z wojskiem, jego szef Szustkowski z sołncewskimi, sołncewscy z GRU. Zrozumiałe, że pojawiają się różne podejrzenia i wszyscy wiemy, o jakie podejrzenia chodzi. Znam dobrze tych ludzi.

Z tego, co pani mówi, wynika, że Szustkowski pracował dla sołncewskich. Ludzie Radiusa kontaktowali się z nimi. A Kotas, pani Ewo? Czy Kotas spotykał się z sołncewskimi?
Byłoby bardzo dziwne, gdyby przez te wszystkie lata Jacek nie spotkał sołncewskich! W Radiusie wszystko odbywa się jak w rodzinie. Prezesi prezesom dzieci do chrztu podają. Sołncewscy przebywali z Szustkowskim niemal ciągle. A Jacek był prezesem firmy, przesiadywał z Szustkowskim i moim mężem na tarasie. Wszedł z nimi w taką komitywę, że gdy rozstałam się z mężem, Kotas bezprawnie spróbował usunąć mnie z Radiusa. Chociaż to ja go do firmy wprowadziłam! Nie zgłosił mnie jako współwłaścicielki do Krajowego Rejestru Sądowego, mimo że było to jego obowiązkiem jako prezesa. Wtedy moje stosunki z Jackiem i resztą kierownictwa Radiusa się rozluźniły. Z sołncewskimi też – raz przez jakąś koleżankę próbowali się dowiedzieć, co u mnie. Być może ważniejsze były dla nich kontakty z Radiusem niż ze mną, mimo naszej starej znajomości. Dlatego nie powiem wam, czy w ostatnich latach sołncewscy np. kontaktowali się z Jackiem. Ale byłoby dziwne, gdyby się nie kontaktowali. Jacek na pewno wiedział o sołncewskich: był prezesem, miał pełną wiedzę o tym, co się dzieje z Radiusem i w którą stronę to wszystko idzie.

Pamiętajcie: Jacek zataił fakt swego zatrudnienia w Radiusie, gdy w 2006 roku poszedł do ministerstwa obrony. Czego się obawiał?

Czy polskie służby kiedykolwiek interesowały się Szustkowskim, Kotasem i sołncewskimi?
W 2012 roku Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zaprosiła mnie telefonicznie do swojej siedziby przy Rakowieckiej. Pytali mnie o Roberta i jego powiązania z sołncewskimi. Powiedziałam to, co wiedziałam. Na tym kontakt się urwał.

Co teraz robi Szustkowski? Ma pani z nim kontakt?
Nie mam – ani z nim, ani z Kotasem. Słyszałam, że Robert inwestuje (m.in. skupując udziały w polskich kopalniach) i że ostatnio w Polsce rzadko bywa, jeśli w ogóle. Podobnie jak mój mąż, który nawet na chrzciny dziecka nie przyleciał. Boją się tu pojawiać, odkąd prasa zaczęła pisać o ich biznesach i powiązaniach.

Ewa Domżała jest krewną Jacka Kotasa i współwłaścicielką firmy Radius, w ramach której współpracowała z Robertem Szustkowskim. W przeszłości była także żoną słynnego kolarza Lecha Piaseckiego i partnerką piłkarza Dariusza Dziekanowskiego. Niegdyś bizneswoman i celebrytka, obecnie prawniczka, w trakcie procesu z mężem o majątek.

Więcej na ten temat
Reklama
Reklama