Szef Rady Europejskiej wygłosił wykład na stulecie odzyskania niepodległości, który stał się silną deklaracją polityczną. Były premier ostrzegał zarówno przed próbami osłabiania Polski w Europie, jak i ograniczaniem wolności tu, na miejscu.
Historyczny most między 1918 a 2018 r.
– Dla mnie ten dzień ma szczególne znaczenie, bo 40 lat temu po raz pierwszy brałem udział w, nielegalnych wówczas, obchodach święta niepodległości w Gdańsku – zaczął Tusk. – Byłem wówczas studentem historii, moją pasją było 20-lecie międzywojenne i biografia Józefa Piłsudskiego. Zastanawiałem się, czy doczekam takiego cudownego zbiegu okoliczności, który 60 lat wcześniej doprowadził do odzyskania przez Polskę niepodległości.
Czytaj też: Jak się rodziła polska państwowość
Szef Rady Europejskiej wspominał też 30. rocznicę rozmowy przywódcy „Solidarności” Lecha Wałęsy z szefem reżimowych związków Alfredem Miodowiczem, która otworzyła drogę do okrągłego stołu. – W 1988 r. także, jak w 1918 r., niemożliwe stało się możliwe, bo „Solidarność” stała się tak silną wspólnotą, jak Polacy sto lat temu.
Czytaj też: W przeddzień okrągłego stołu
– W 2018 r. musimy pamiętać o tym, że niepodległość równie trudno wywalczyć, jak utrzymać. Lekcja 20-lecia, zakończona tragicznym 1939 r., jest tego najbardziej dobitnym dowodem – mówił Tusk.
Zagrożenia dla niepodległości
Tusk podkreślał, że dzisiaj nie jesteśmy skazani na bierne przyglądanie się temu, co się dzieje wokół Polski. Mamy wszelkie instrumenty, żeby zadbać, by to „geopolityczne szczęście”, które nam dwukrotnie sprzyjało w 1918 i 1988 r., utrzymać jak najdłużej. – Najpełniejszym wyrazem tego geopolitycznego farta jest nasza obecność w Unii Europejskiej i NATO – powiedział.
Szef Rady Europejskiej opisywał współczesne zagrożenia dla świata opartego na ładzie i wartościach, przede wszystkim rywalizację USA i Chin. Podkreślał, że administracja Donalda Trumpa w Waszyngtonie jest „niezbyt entuzjastycznie nastawiona do zjednoczonej, silnej Europy”. Kolejne ryzyka niesie ze sobą sytuacja za wschodnią granicą, agresywna Rosja czy brexit. W krajach unijnych narasta problem nacjonalizmu.
Czytaj też: Gdyby Chiny rządziły światem
– Ci, którzy kibicują nacjonalizmom, obstawiają dezintegrację Unii i konflikt, nieuchronnie prowadzą do zagrożenia także dla naszej, polskiej niepodległości. Kto dziś w Polsce występuje przeciwko naszej silnej pozycji w zjednoczonej Europie, tak naprawdę występuje przeciwko polskiej niepodległości – stwierdził były premier.
– Im bardziej oni nie chcą wyjść z Unii Europejskiej, tym bardziej wychodzą – podsumował Tusk, porównując sytuację Polski do scenariusza brexitu. Brytyjski premier David Cameron także utrzymywał, że robi wszystko, żeby nie dopuścić do opuszczenia Unii przez jego kraj.
Tusk powołał się na słowa wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego Zdzisława Krasnodębskiego z PiS o ewentualnym referendum w sprawie wyjścia Polski z Unii czy prezydenta Andrzeja Dudy o „wyimaginowanej wspólnocie”, z której Polska nic nie ma.
Czytaj też: Polexit może się zdarzyć niechcący
Scenariusze dla Polski i Europy
– Na naszych oczach dzieje się historia i na naszych oczach może się zdarzyć dramat – mówił Tusk. Jego zdaniem wiosną przyszłego roku w wyborach europejskich zderzą się dwa nurty: antyeuropejski, stawiający na nacjonalizm, oraz zwolenników jak największej integracji.
– I w jednym, i w drugim scenariuszu może dla Polski nie być dzisiaj miejsca, jeśli w Warszawie dominować będzie polityka, która stawia na resentymenty narodowe, negatywne dla Unii scenariusze. To nie kwestia przyszłych dekad, to jest kwestia przyszłych miesięcy – ostrzegał były premier.
Nie ma niepodległości bez praw i wolności
Tusk odnosił się także bezpośrednio do wewnętrznej sytuacji w Polsce. – Niepodległe, niezawisłe państwo jest nam potrzebne do tego, żebyśmy mogli być wolni. Nie ma niepodległości bez praw i wolności – podkreślał.
Były premier nawoływał do ustanowienia wspólnoty celów politycznych, jak w 1918 i 1980 r., i wymienił te najważniejsze wartości: – Silna Polska w zjednoczonej Europie, ład konstytucyjny, rządy prawa, wolności obywatelskie, wolne i niezwisłe sądy i media, warto też pamiętać o szczepieniu dzieci.
– Bohaterem, ojcem naszej niepodległości jest Józef Piłsudski. Bohaterem i ojcem naszej wolności jest Lech Wałęsa. I basta – podkreślał. – Nie zmieni tego żadna odgórna polityka historyczna. Te prawdziwe, potrzebne, święte mity naszej niepodległości i wolności są silniejsze od propagandy jakiejkolwiek politycznej władzy.
Czytaj też: Co znajdziemy w najnowszych podręcznikach historii
Wiosna może być nasza, polska
Tusk wzywał do działania: – Lekcja 1918, 1980 i 1988 r. pokazuje, że jeśli nie narzekamy, tylko działamy, to przenosimy góry, czynimy rzeczy niemożliwe możliwymi.
Zaproponował utworzenie nieformalnego komitetu, który zorganizuje w przyszłym roku wielkie wydarzenie z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. – Będzie to moment szczególny, od niego będzie zależało, czy wolna i niepodległa Polska, wolna i zjednoczona Europa będą nie tylko lekcją historii, ale lekcją przyszłości – mówił, nawiązując ponownie do wyborów europejskich w maju 2019 r.
Tusk odwołał się do słów jednego z przywódców opozycji w PRL Jacka Kuronia: „nie palcie komitetów, zakładajcie własne”. – Pokażcie, że wiosna może być nasza, polska – apelował. – Nie ma co czekać na jeźdźca na białym koniu.
Pokonać współczesnych bolszewików
Były premier zadeklarował: – Józef Piłsudski, kiedy pokonywał bolszewików, a de facto bronił wspólnoty Zachodu przed polityczną barbarią, miał trudniejszą sytuację niż my dzisiaj. Kiedy Lech Wałęsa pokonywał bolszewików w jakimś symbolicznym sensie, kiedy wydobył z nas to, co europejskie, wolnościowe, to miał trudniejszą sytuację. Ale dał radę. Dlaczego wy nie mielibyście pokonać współczesnych bolszewików?
– Bez praw i wolności Polaków nie ma niepodległości. Brońcie tych praw, brońcie wolności i brońcie niepodległości. To jest wasze zadanie – zakończył.
Tusk wygłosił wykład w Łodzi podczas Igrzysk Wolności, corocznej konferencji organizowanej przez fundację Liberté.