W czwartek Trybunał Konstytucyjny miał ogłosić wyrok w sprawie połączonych wniosków Krajowej Rady Sądownictwa i grupy senatorów, w których kwestionują prawomocność powołania sędziów do KRS i prawo odwoływania się od wyników prowadzonych przez KRS konkursów na sędziów. Ale – po raz drugi – sprawę odroczono. Przewodnicząca składu Julia Przyłębska powiedziała, że rano odbyło się posiedzenie niejawne w sprawie tych wniosków i że wydano postanowienie o odroczeniu tego posiedzenia (na nim miał być wydany wyrok) i ogłoszenia wyroku do 25 marca. Powodu nie podała. Za to wyraźnie zdenerwowana oświadczyła, że jeden z sędziów zwrócił się do składu sądzącego z wnioskiem „poza jakimikolwiek procedurami”, „zmierzającym do tego, aby skład orzekający podjął określone czynności w ramach orzekania”.
Dodała, że informuje o tym, bo „dla składu orzekającego była to sytuacja zupełnie zaskakująca i właściwie ja mogę powiedzieć, że dla sędziego orzekającego w sądach powszechnych jest to sytuacja niebywała”.
RPO interweniuje, Muszyński przesądza
W przyszły wtorek sprawą legalności powołania KRS i działania obsadzonej przez nią Izby Dyscyplinarnej SN ma się zająć Trybunał Sprawiedliwości UE. Nie wyda jeszcze wyroku – będzie dopiero rozprawa. Spekulowano zatem, że polski TK zechce uprzedzić TSUE i wyda wyrok, że KRS została powołana w zgodzie z konstytucją. W ten sposób da rządowi pretekst do ewentualnego niepodporządkowania się wyrokowi TSUE, gdyby był inny niż wyrok TK.
Sprawujący funkcję wiceprezesa TK dubler sędziego Mariusz Muszyński opublikował kilka dni wcześniej w „Rzeczpospolitej” artykuł dowodzący, że jeśli unijne prawo (a o nim orzeka TSUE) jest sprzeczne z konstytucją krajową, kraj ma prawo odmówić stosowania tego unijnego prawa. To wyglądało na przygotowanie artyleryjskie do nieuznania wyroku TSUE w sprawie KRS.
Z kolei we wtorek RPO Adam Bodnar wystosował do TK pismo, w którym zauważył, że ogłoszenie wyroku wyznaczono przed upłynięciem 30-dniowego terminu, jaki ma on, i inne strony postępowania, na zajęcie stanowiska. A RPO ma prawo przystąpić do postępowania. Ta sytuacja „skutkować będzie nieważnością postępowania” – napisał rzecznik.
Czytaj także: Julia Przyłębska Człowiekiem Wolności tygodnika „Sieci”
Jeden z sędziów musiał zaprotestować
Być może strach przed zarzutem nieważności jest przyczyną odroczenia posiedzenia i wyroku do 25 marca, bo 23 marca mija dla RPO termin na decyzję, czy przystąpi do postępowania, i na przesłanie swojego stanowiska.
Może właśnie o to chodziło z owym sędzią, który zażądał od składu orzekającego „podjęcia określonych czynności w ramach orzekania”? Mogło być tak, że któryś z sędziów ze składu się zbiesił i zażądał odroczenia do czasu upływu terminu dla RPO. I zapowiedział, że w przeciwnym razie złoży zdanie odrębne do wyroku, w którym napisze, że jest on nieważny?
Niewykluczone, że nowi sędziowie w TK liczą się ze zmianą władzy i wolą się zabezpieczyć przed zarzutem, że brali udział procedurze sprzecznej z prawem.
Tyle że sam TK zadbał, by wyrok mógł być podważany, dokooptowując do składu dublera Justyna Piskorskiego i w dodatku czyniąc go sprawozdawcą. W poprzednim składzie wyznaczonym do tej sprawy dublera nie było.
Czytaj także: Tajne zgromadzenie Sędziów TK
Maszynka „dobrej zmiany” się zacięła
Ale znowu inny krok TK świadczy o tym, że chce oddalić zarzuty nieważności wyroku. Otóż pierwotnie wniosek kwestionujący prawomocność KRS wniosła sama KRS. To, że kwestionuje własną legalność, było dość kuriozalne, ale też wzbudziło wątpliwości prawników, czy wyrok wydany w sprawie takiego wniosku będzie ważny. Bo skoro organ kwestionuje własną legalność, to czy wniosek złożony do TK przez taki organ jest ważny? Wydaje się, że to mogło być powodem, dla którego miesiąc temu grupa senatorów PiS skierowała do TK niemal identyczny wniosek. A TK połączył go z wnioskiem KRS i rozpatruje łącznie.
Z tych wszystkich dziwacznych okoliczności widać, że maszynka do orzekania w TK „dobrej zmiany” się zacięła. Ponieważ dotąd TK w sprawach będących w zainteresowaniu politycznym władzy działał ściśle według interesu PiS, można postawić tezę, że PiS sam nie wie, jaki ma w tej sprawie interes – stąd chaos w działaniu.
Z jednej strony podporządkowanie się wyrokowi TSUE oznacza de facto klęskę wymiany kadrowej w sądach i zakwestionowanie prawomocności działania obu nowych izb w Sądzie Najwyższym: Kontroli Nadzwyczajnej (m.in. legalizuje wybory) i Dyscyplinarnej. Z drugiej strony niepodporządkowanie się wyrokowi TSUE oznacza frontalny konflikt z Komisją Europejską i oskarżenia o chęć polexitu, których przed wyborami PiS boi się jak ognia.
Władza nie daje jasnego sygnału, co robić, więc TK się miota i nie robi nic.