Sapkowski: Nie mam kłopotu z grą „Wiedźmin”, ale prawdziwy wiedźmin jest tylko jeden i pochodzi z książek
Marcin Zwierzchowski: – Jaki, z perspektywy czasu, jest pana stosunek do gry „Wiedźmin”? Podkreślał pan ostatnio, ile krzywdy prace CD Projekt wyrządziły książkom.
Andrzej Sapkowski: – O grze jako takiej niewiele mogę powiedzieć, bo jej nie znam, nie grywam w gry. Rozgłos i wyniki sprzedaży mówią jednak same za siebie, byłaby to gra słaba, nie miałaby takich osiągnięć. Ale pracując na własny sukces, gra moim książkom, niestety, zaszkodziła. Kilku wydawców umieściło grafikę z gry na okładkach moich książek. Wielu czytelników zakwalifikowało więc książki jako tzw. game related, czyli pisane pod grę. Takich książek na rynku SF&F jest multum. Widząc na okładce mojej książki obrazek z gry, wielu fanów założyło, że to gra była pierwsza. A poważni fani SF i fantasy takimi wtórnymi książkami gardzą i nie kupują ich, bo – primo – są wtórne i nieoryginalne. Secundo – są kompletnie bez znaczenia dla tych, którzy w żadne gry nie grają – a takich jest wśród fanów zdecydowana większość.
Wcale nie pomaga tu fakt, że książki „pod gry” zdarzyło się pisać wielkim, jak choćby Mike Resnick (gra „Tomb Raider”), Alan Dean Foster („Shadow Keep”), Greg Bear („Halo”) czy Brandon Sanderson („Infinity Blade”). Reakcja fanów była jednoznaczna: wielcy piszą pod gry wyłącznie dla mamony, dla grosza marnego. I z pewnością piszą niedbale, na pół gwizdka, toteż książki te można sobie odpuścić, niech czytają je gracze. Nie było mi miło na targach książki czy też konwentach, gdy fani brali moje książki do ręki, spoglądali na okładki i pogardliwie je odkładali. Game related. Gry nas nie interesują, weźmiemy raczej coś oryginalnego, nowego Abercrombiego, Aaronovitcha albo Tregillisa.
Od jakiegoś czasu zwalczam proceder używania grafiki z gry na moich okładkach bardzo aktywnie i nie pozwalam na to wydawcom. Tam, gdzie mogę – a w USA, dla przykładu, nie mogę. Na okładce amerykańskiego wydania „Czasu pogardy” mamy wiedźmina żywcem z gry, walczącego z Czerwiem z Diuny. A ja muszę tłumaczyć fanom, że książkę napisałem dwanaście lat przed tym, jak powstała gra, i że Czerw z Diuny jest z gry, nie z książki. W książce Czerwia nie ma nawet na lekarstwo.
Wedle cytatów z Polconu powiedział pan jednak także: „Znam niewiele osób, które w to grały. Obracam się wśród inteligentnych”. Chyba te słowa wywołały największe oburzenie.
Mógłbym zasłonić się faktem, że powyższe słowa są i tak łagodne wobec tych, którymi zabawny niegdyś kabareciarz obrzucał lepszych od siebie, jak i tym, że są to zwykłe słowa wzięte z języka polskiego, jak usprawiedliwiał ciskane na lepszych od siebie obelgi inny kabareciarz, nigdy niezabawny. A co przeszło zupełnie bez echa. Ale powiem tylko, że to był konwent, a wystąpienia na konwentach dzieją się na zasadzie the show must go on, i że wiele tam uchodzi, w tym żarty, którym raczej daleko do wyszukanych. Robi się wtedy wiele, by publika się bawiła. A wówczas publika bawiła się pysznie, rozbrzmiewał śmiech perlisty. A jeśli komuś to nie w smak, to po co tam przychodzi? By łowić sensacyjki i z oburzeniem publikować je w sieci? Robić sztorm w szklance wody?
Nie wiem, po co w ogóle to mówię, i tak nikogo nie przekonam, nieuleczalna choroba, znana medycynie jako chroniczny i zupełny brak poczucia humoru, zbiera u nas coraz straszniejsze żniwo. Zupełnie jak ta grypa, która szalała w Naprawie.
Dodam też, last not least, że bezwzględnie prawdziwy jest fakt, iż nie znam osobiście praktycznie nikogo, kto w gry grywa. Taka jest prawda. A prawdy nie zakrzyczysz.
Widzę tu więc nie tyle konflikt książki versus gra, ile pana niezadowolenie z faktu, że zachwiały się pewne proporcje i dzieło powstałe na bazie powieści niekiedy wychodzi na pierwszy plan, przed oryginał. Powiedział pan też jednak, że to gra wykorzystała pańską popularność, a nie pan wykorzystał popularność gry. Ale czy nie jest trochę inaczej? Bo zarówno CD Projekt bazowało na pozycji książek, jak i same książki z pewnością skorzystały na fakcie, że nagle Geralt, poprzez grę, trafił do milionów ludzi na całym świecie.
Cóż, logika podpowiada, że książki tak samo pomogły grze, jak gra książkom, dokładne ważenie i obliczanie zawartości cukru w cukrze jest tu raczej pozbawione sensu. Choć oczyma duszy bardziej widzę czytelników sięgających po gry niż graczy sięgających po książki. Pozwolę sobie także zauważyć, że moje książki wydano do tej pory w 23 krajach. Wydaje się panu, że szefowie domów wydawniczych przy wyborze wydawanych autorów kierują się grami komputerowymi i zaszłościami na rynku gier? Bo mnie się tak nie zdaje.
Nie chciałbym jednak stwarzać wrażenia, jakoby między mną a grą istniał jakiś antagonizm. Kłopoty, które dzięki grze miałem i mam, a które obszernie – jak mi się zdaje – objaśniłem w odpowiedzi na pierwsze pytanie, nie są w żadnym stopniu przez samą grę zawinione. Ba, paradoksalnie to nie co innego, a wysoka jakość grafiki gry skłoniła niektórych moich wydawców do adaptowania tej grafiki na okładki.
Wreszcie – nie zazdroszczę grze jej niewątpliwego sukcesu, daleki jestem od tego. Nie boję się też, że gra wyjdzie, jak pan to określił, na pierwszy plan, że zasłoni mnie i zaćmi. Bo to zwyczajnie niemożliwe. To mój książkowy wiedźmin jest jedynie prawdziwy i oryginalny, wszystkie adaptacje są wyłącznie mniej lub bardziej udanymi adaptacjami i obciążone są wszystkimi wadami adaptacji. Jest tylko jeden oryginalny wiedźmin. Ten mój. I nic mi go nie odbierze.
Dotarło też do mnie, że zapytany o kolejne teksty, odpowiedział pan coś w stylu: „Bardzo możliwe, bo rachunki same się nie zapłacą”. To tylko plany czy może trwają prace nad jakąś nową książką, nowym opowiadaniem?
Oczywiście, że plany są, i rzecz jasna, że trwają prace – ale nie zdradzę, ani nad czym, ani w jakim są owe prace stadium. Trzeba poczekać.