Co będzie grane (wystawiane i czytane)
Co się będzie działo w kulturze w 2019 r. Najważniejsze zapowiedzi
Bale jak Cheney. Komedia Adama McKaya „Vice”, w której Christian Bale gra amerykańskiego wiceprezydenta Dicka Cheneya, zebrała najwięcej nominacji do Złotych Globów. Bale, który zmienił się na potrzeby filmu fizycznie i próbował wczuć się w świadomość polityczną bohatera, twierdzi, że w jego karierze było to najbardziej kompleksowe przygotowanie do roli. Polska premiera 11 stycznia
„Złota kolekcja”. Pierwsza część zbioru rysunków Janka Kozy, wśród których znalazły się także te publikowane na łamach POLITYKI, ukaże się nakładem wydawnictwa Kultura Gniewu. Podzielone tematycznie (władza, wybory, czas) układają się w zaskakujący obraz współczesnej Polski: odbity w krzywym zwierciadle, lecz zarazem przenikliwy, bardzo zabawny, a przepełniony goryczą. I niezmiennie aktualny, co na dobrą sprawę jest raczej smutne niż śmieszne. Premiera 31 stycznia
To żyje! Wydawało się, że czasy boysbandów i girlsbandów skończyły się w latach 90. Tymczasem znów słychać echo zjawiska, niegdyś krytykowanego, ale tak popularnego, że płyty zespołów, takich jak amerykański Backstreet Boys czy brytyjski Spice Girls, sprzedawały się w wielomilionowych nakładach. Starsi o ćwierć wieku Backstreet Boys w roku 2019 opublikują nową płytę i zagrają 24 czerwca w Polsce. Spice Girls, w składzie osłabionym brakiem Victorii Beckham, będą po latach znów koncertować. Premiera nowej płyty Backstreet Boys 1 lutego
„Faworyta” też faworyt. Komediodramat Yorgosa Lanthimosa „Faworyta” jest kolejnym faworytem tegorocznego sezonu nagród filmowych. Olivia Colman gra siedemnastowieczną, schorowaną i infantylną królową brytyjską, którą próbują zdominować dwie arystokratki (Emma Stone i Rachel Weisz). Rola Colman jest ikoniczna, ale pozostałe dwie aktorki też są bardzo mocne. Premiera 8 lutego
McCarthy w Donbasie. Serhij Żadan jest na Ukrainie postacią kultową: poeta, prozaik, lider grupy rockowej Sobaki, laureat Nagrody Angelus. W nowej powieści „Internat” opowiada o wojennym Donbasie: trzydziestopięcioletni nauczyciel musi odebrać z internatu siostrzeńca i wrócić z nim do domu. Byłoby to łatwe, gdyby nie wojna. To przypomina „Drogę” Cormacka McCarthy’ego, tyle że rozgrywającą się w zimowym Donbasie. Polska premiera 20 lutego
Wyzwanie dla ojca dyrektora. Radykalna, konsekwentna, bezkompromisowa, łamiąca wszelkie tabu, często wstrząsająca. W światowym obiegu sztuki od blisko półwiecza, z tego większość na szczytach popularności. Retrospektywna wystawa Mariny Abramović zawita aż na pięć miesięcy do toruńskiego Centrum Sztuki Współczesnej. „Do czysta” to 120 dzieł, filmowe zapisy jej legendarnych performance’ów, ale też rekonstrukcja niektórych artystycznych akcji. Wystawa czynna od 8 marca
Ci inni. Grzegorz Jarzyna po „Między nami dobrze jest”, świetnej inscenizacji świetnego dramatu Doroty Masłowskiej, przygotowuje spektakl na podstawie jej najnowszej książki. W „Innych ludziach” hiphopowa fraza służy opowieści o współczesnej Warszawie, jej mieszkańcach i ich życiowych iluzjach, przedstawicielach i przedstawicielkach różnych warstw społecznych. W obsadzie zespół TR Warszawa, wspierany przez kompozytorów, artystów warszawskiej sceny hip-hopu i twórców wideo. Premiera 15 marca
Mroczne klimaty. Opublikowana sześć lat temu rozgrywająca się w Wałbrzychu powieść psychologiczna Joanny Bator „Ciemno, prawie noc”, z elementami kryminału, horroru i historiozoficznego dyskursu, narobiła sporo szumu, zdobyła NIKE i została uznana za jedną z najoryginalniejszych polskich książek dekady. W ekranizacji Borysa Lankosza w rolę reporterki próbującej rozwikłać zagadkę znikających dzieci wciela się Magda Cielecka. Premiera 22 marca
Fala gier zaangażowanych. Rok 2019 zapowiada się jako precedensowy dla formującej się polskiej sceny gier kontestacyjnych i zaangażowanych społecznie. Szczególne nadzieje wzbudzają „We. The Revolution” o losach sędziego, który w czasach rewolucji francuskiej musi dokonywać wyborów między wiernością swemu sumieniu a pokusami konformizmu, a także „Invisible Fist”, satyra o brutalnych zderzeniach prekariatu – czyli nas: normalsów, przegrywów, szaraków – z pięścią darwinowskiego kapitalizmu. Premiera pierwszy kwartał 2019
Marynarska opera. Po raz pierwszy w Polsce zostanie wystawione najbardziej znane dzieło operowe Benjamina Brittena „Billy Budd”, nadrabiając jedną z wielu rażących zaległości w przedstawianiu sztuki XX w. Ciekawe, że tę męską, marynarską opowieść opartą na powieści Hermana Melville’a powierzono kobiecemu teamowi, na czele z Annilese Miskimmon, nazywaną „znaną reżyserką od nieznanych oper”. Premiera 12 kwietnia w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej
Marvel oczekiwany. Produkcja kolejnego filmu Marvel Studios musiała zostać na pewien czas przerwana w Stanach ze względu na zagrożenie huraganem, a pierwszy zwiastun „Avengers: Endgame” zmienił datę premiery z powodu ogłoszenia narodowej żałoby po prezydencie Bushu. Gdy pojawił się w sieci, w ciągu 24 godzin obejrzało go 289 mln widzów. Ciekawe, ile osób zobaczy film w dniu jego premiery, bo podobno będzie trwał trzy godziny… Premiera 25 kwietnia
Kto przeżyje „Grę o tron”? Ósmy, finałowy i wyczekiwany sezon hitu HBO będzie liczył tylko sześć odcinków, za to długością i rozmachem realizacyjnym przypominających pełnowymiarowe filmy. Wszystko ma być monumentalne i ostateczne: zdrady, sojusze, miłości i bitwy. Ofiary pójdą w setki tysięcy, zginie też wielu ważnych bohaterów, a finałową bitwę kręcono 11 tygodni. Kit Harington, serialowy Jon Snow, zdradził, że rozpłakał się podczas czytania scenariusza. Na otarcie łez są też dobre wiadomości: powstaje spin-off „GOT”, z akcją osadzoną 10 tys. lat przed wydarzeniami z serialu, wśród jego twórców jest George R.R. Martin. Premiera w kwietniu
Ostatnia powieść. Zanim doczekamy się przekładu najważniejszego dzieła D.F. Wallace’a „Infinite Jest”, dostaniemy tłumaczenie jego ostatniej, niedokończonej powieści „Blady król”. Książka ukazała się w 2011 r. i znalazła się w finale Nagrody Pulitzera. Znajdziemy w niej stop-klatki z życia ludzi z biura Izby Rozliczeń Skarbowych. Tak wygląda śmiertelna nuda i to ją Wallace wybrał na główny temat powieści, której poświęcił ostatnich 10 lat swojego życia. Polska premiera w kwietniu
10. Konkurs Moniuszkowski. Jubileuszowa edycja Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w warszawskiej Operze Narodowej odbędzie się akurat w Roku Moniuszkowskim, w 200. rocznicę urodzin kompozytora. Po gali inauguracyjnej trzy etapy: dwa z fortepianem i finały z orkiestrą. Początek 5 maja
Czas na szczęście? Francuska premiera nowej powieści Michela Houellebecqa „Serotonina” jest zapowiadana na styczeń. Fabuła jest owiana tajemnicą, ale dziennikarze spekulują, że rzecz może dotyczyć szczęścia (serotonina jest nazywana hormonem szczęścia), a pisarz zapowiedział po premierze „Uległości”, że następna powieść będzie o miłości. „Uległość” odbiła się szerokim echem nie tylko w Europie, bardzo podobał się też film „Porwanie Houellebecqa”. A jesienią 2018 r. pisarz się ożenił. Polska premiera w maju
Halka „wileńska”. Pierwotna, dwuaktowa wersja najbardziej znanej opery Stanisława Moniuszki została za życia kompozytora wykonana tylko w Wilnie. Jontek jest tu barytonem, nie ma paru popularnych arii, ale akcja biegnie bardziej wartko. Wersję tę wystawiano w Warszawskiej Operze Kameralnej, na scenę Teatru Wielkiego – Opery Narodowej trafia po raz pierwszy, w reżyserii Agnieszki Glińskiej i pod dyrekcją robiącego coraz świetniejszą karierę międzynarodową Łukasza Borowicza, laureata Paszportu POLITYKI za 2007 r. Premiera 8 czerwca
Wyspa uchodźców. „Uciekamy przed monstrum Europy. Przed państwem, przed religią, przed dyktaturą, przed demokracją, przed Potworem Homo Christianis, przed wojną…” – opisuje Krystian Lupa emocje, z jakimi zaczyna pracę nad „Capri – wyspą uciekinierów”, nowym, realizowanym w warszawskim Teatrze Powszechnym spektaklem. Czyta „Kaputt”, „Skórę” i „Technikę zamachu stanu” Curzio Malapartego oraz „Księgę z San Michele” Axela Munthe. Pierwszy był włoskim dyplomatą, na początku lat 20. attaché kulturalnym w Warszawie, potem bacznym obserwatorem zbrodni faszyzmu i komunizmu. Drugi – szwedzkim psychiatrą i mieszkańcem włoskiej Capri. Premiera 15 czerwca
Komasa też o klerze. Historia opisana w filmie „Boże Ciało” wydarzyła się naprawdę. 20-letni mężczyzna w zakładzie poprawczym doznaje objawienia i postanawia zostać księdzem. Gdy nie udaje mu się dostać do seminarium, zaczyna udawać duchownego w małomiasteczkowej parafii. Bulwersujące wydarzenia sfilmował Jan Komasa, autor głośnego „Miasta 44”, który prawdopodobnie w łagodniejszej formie niż Smarzowski w „Klerze” będzie się mierzył z problemami polskiej religijności i wiary. Premiera wiosną
Collins na Narodowym. Były wokalista i perkusista Genesis, a w latach 80. i 90. autor bestsellerowych solowych płyt Phil Collins po raz pierwszy przyjedzie do Polski zagrać ten własny, autorski repertuar. Trasa koncertowa jest kolejnym z posunięć odświeżających karierę brytyjskiego artysty – po serii reedycji płyt solowych i książkowej autobiografii – i przebiega pod hasłem Still Not Dead Yet Live. Koncert 26 czerwca na PGE Narodowym w Warszawie
Pewnego razu w Hollywood. Rafał Zawierucha zagra Romana Polańskiego w filmie Quentina Tarantino „Once Upon a Time in Hollywood”, dziejącym się w czasach morderstw gangu Mansona w Los Angeles. Grających główne role Leonarda DiCaprio i Brada Pitta (grają aktora telewizyjnego i jego kaskadera, którzy chcą przebić się do przemysłu filmowego) reżyser nazwał najbardziej ekscytującym duo od czasów Roberta Redforda i Paula Newmana. Premiera 9 sierpnia
Stare po nowemu. Po bardzo udanych rearanżacjach Galerii Sztuki Średniowiecznej i Galerii Faras dobiegają końca prace nad nowym wizerunkiem Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Czeka nas nowy układ historyczno-geograficzny prezentowanych obiektów oraz nowa aranżacja według projektu najlepszych w kraju fachowców w tej branży – pracowni Nizio Design. Ma być zbudowana na kontrastach światła i ciemności, co zapowiada sporo przeżyć w kontakcie ze sztuką Egiptu, Grecji czy Rzymu. Otwarcie 6 września
Ogrodnik gra Kosza. Filmowa biografia tragicznie zmarłego w wieku 29 lat pianisty Mieczysława Kosza „Ikar” przypomni nie tylko jedną z najwspanialszych osobowości polskiego jazzu i niesłusznie dziś zapomniany talent. Będzie to również – znając upodobania reżyserskie Macieja Pieprzycy – arcyciekawa, nostalgiczna podróż w krainę peerelowskiego absurdu. W roli głównej Dawid Ogrodnik. Premiera we wrześniu
Muniek solo. Pierwsza płyta Muńka Staszczyka po zawieszeniu działalności zespołu T. Love. Poprzedzi ją wywiad rzeka autorstwa Rafała Księżyka (Wydawnictwo Literackie, premiera wrzesień 2019). Teksty napisał sam autor, natomiast muzykę skomponowali m.in. Wojciech Waglewski, Dawid Podsiadło, Julia Marcell, Janek Pęczak. Produkcją zajmie się Jerzy Zagórski (gitarzysta Natalii Przybysz) i być może jeszcze ktoś, co ma być sporą niespodzianką. Premiera w październiku
Polański o Dreyfusie. Film „J’accuse” (Oskarżam) o aferze Dreyfusa uważanej za jeden z największych skandali politycznych w dziejach Francji Roman Polański zapowiadał od dawna. Pod koniec XIX w. kapitan Alfred Dreyfus w oparciu o spreparowane dowody został skazany za szpiegostwo na rzecz Niemiec. Mimo iż fałszerstwo odkrył podpułkownik Marie-Georges Picquart, jego przełożeni kazali mu milczeć. Dreyfusa gra Louis Garrel. Picquarta, który doprowadził do uwolnienia niesłusznie skazanego kapitana – Jean Dujardin (Oscar za „Artystę”). Scenariusz napisał Robert Harris („Autor widmo”). Premiera 4 grudnia
Epizod IX jak CIA. Ochrona przed wypłynięciem informacji o filmie zamykającym serię „Gwiezdne wojny” zaplanowaną przez George’a Lucasa była tak ścisła, że Mark Hamill (grający Luke’a Skywalkera) porównał ją do pracy w CIA. Niewiele wiadomo o tym, co w filmie się wydarzy. Pewne jest teraz tylko to, że roboty C-3PO i R2-D2 będą jedynymi bohaterami, którzy pojawią się we wszystkich dziewięciu częściach. Premiera 19 grudnia
Rembrandt ze Śląska. Tak powszechnie i tylko z leciutką przesadą mówi się o Michaelu Willmannie, bodaj najwybitniejszym twórcy baroku w Europie Środkowej. Podczas wystawy „Opus Magnum” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu do blisko 50 prac będących w posiadaniu tej placówki dołączy wiele dzieł wypożyczonych z innych galerii Polski i świata. Kto chciałby już dziś poczuć przedsmak wystawy, niech odwiedzi kościół św. Józefa w Krzeszowicach, gdzie twórca pozostawił po sobie 68 monumentalnych fresków. Wystawa czynna od 21 grudnia
Nowy Żulczyk. Po sukcesie serialu HBO w reżyserii Krzysztofa Skoniecznego na podstawie powieści „Ślepnąc od świateł” Jakuba Żulczyka pisarz zapowiada nową książkę. Ostatnio w 2017 r. opublikował obszerne „Wzgórze psów”, w którym w przeciwieństwie do warszawskiego „Ślepnąc…” skupił się na ciemnych stronach polskiej prowincji. Premiera jesienią
The Wiedźmin. Pierwszy sezon „The Witcher” Netflixa, czyli serialowej adaptacji książek Andrzeja Sapkowskiego o wiedźminie Geralcie z Rivii, będzie liczył osiem odcinków. I koncentrował się na trójce bohaterów: „łowcy potworów, potężnej czarodziejce i skrywającej niebezpieczny sekret młodej księżniczce”. Showrunnerką jest Lauren S. Hissrich, wcześniej pracująca przy serialach superbohaterskich Netflixa. Następcą Michała Żebrowskiego w roli tytułowej będzie Henry Cavill, czyli filmowy Supermen. Fani narzekają, że za gładki i ładny, za bardzo w typie elfa Legolasa… Ale Sapkowski uspokaja: „Jestem optymistą. Seria jest przygotowywana przez prawdziwych profesjonalistów”. Premiera w drugiej połowie roku
Batman po jubileuszu. Dla czytelników opowieści o superbohaterach oczekujących od lektury nie tylko bijatyki i szybkiej akcji, DC Comics powołało specjalną linię wydawniczą Black Label. „Batman: Damned” łączy opowieść o Mrocznym Rycerzu z metafizycznym horrorem w mistrzowskim wykonaniu scenarzysty Briana Azzarello i rysownika Lee Bermejo. Batman kończy wkrótce 80 lat, ale takie komiksy sprawiają, że nie warto go jeszcze wysyłać na emeryturę. Polska premiera (prawdopodobnie) w drugiej połowie roku
„Rejs” Szumowskiej? „All Inclusive” to eksperymentalna, niezależna pół fabuła, pół dokument zrealizowana w konwencji „Rejsu” w dwa tygodnie przez Małgorzatę Szumowską. To historia Polaków nudzących się na egzotycznych wakacjach. Zdjęcia kręcone były w Maroku. Obok północnoafrykańskich naturszczyków zobaczymy Izę Kunę, Andrzeja Chyrę i debiutującego w roli aktora publicystę Jakuba Majmurka. Premiera pod koniec roku