Ci, którzy mają pewność
Recenzja książki: Anthony Storr, "Kolosy na glinianych nogach. Studium guru"
Anthony Storr, zmarły przed kilku laty angielski psychiatra, znany jest już polskiemu czytelnikowi z niewielkiej, ale bardzo dobrze napisanej książki o Carlu Gustavie Jungu. Tym razem autor próbuje zmierzyć się ze zjawiskiem guru.
Materiałem dla rozważań angielskiego psychiatry są działania, poglądy i charaktery postaci życia religijnego i okołoreligijnego, kwalifikowanych przez niego jako guru. Rozpoczyna ich prezentację od mocnego akcentu, opisując Davida Koresha i Jima Jonesa, przywódców religijnych, mających na sumieniu śmierć wielu swoich wyznawców. Dalej zajmuje się osobą Georgija Gurdżijewa, ormiańskiego ezoteryka i ekscentryka, którego światopogląd i praktyki duchowe zainspirowały wielu ludzi kultury. Następnie przedstawia charyzmatyczną postać Śri Bhagawana Radźnisia, założyciela hinduistycznego ruchu religijnego, wynalazcy oryginalnej metody medytacji, zwanej „medytacją dynamiczną”, znanego także z tego, że posiadał kilkadziesiąt rolls-royce’ów oraz głosił zbawczy charakter seksu.
Kolejną osobowością ukazywaną przez Storra jest Rudolf Steiner, twórca oryginalnego światopoglądu duchowego (antropozofia) oraz alternatywnej pedagogiki (szkoły waldorfskie) i rolnictwa (rolnictwo biodynamiczne). Do tych postaci Storr dołącza dwóch wybitnych psychologów: ojca psychoanalizy Zygmunta Freuda oraz inicjatora psychologii nieświadomości Carla G. Junga. Katalog charyzmatyków określanych jako guru zamykają – być może ku zaskoczeniu czytelnika – założyciel zakonu jezuitów Ignacy Loyola oraz Jezus Chrystus.
Autor zdaje sobie wyraźnie sprawę z tego, że wspomniane osoby wiele różni, że są wśród nich łotry i oszuści, ale także święci o czystych intencjach. Twierdzi jednak, że posiadają one wspólną cechę: należą do tych nauczycieli duchowych, „którzy twierdzą, iż posiedli szczególną wiedzę na temat prawdziwego sensu życia i tym samym czują się uprawnieni do nauczania innych jak powinni żyć”, s.