Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Książki

Kogo kochamy? Kogo lubimy?

Kawiarnia literacka

Statystyki zawsze wydawały mi się czymś w rodzaju cyrkowego przesłania, choć nie neguję do końca ich przydatności.

Pamiętam wykład z propedeutyki socjologii, na którym sam prowadzący w randze profesora nabijał się ze statystyk odnotowujących średnie spożycie mięsa wieprzowego na jednego mieszkańca kuli ziemskiej. A co z Arabami? – zapytał, a potem zarechotał. Tak samo rechotałem, czytając ostatnio wyniki badań przeprowadzonych na pokaźnej grupie Polaków. Pytanie brzmiało: kogo lubimy najbardziej? Okazuje się, że Polacy lubią najbardziej: Czechów, Francuzów, Amerykanów, Włochów, Hiszpanów, Słowaków i Anglików.

O ile Włochów, Hiszpanów, Słowaków i Anglików można lubić, i w to jestem w stanie uwierzyć, o tyle w stosunku do trzech pierwszych wymienionych narodów słowo LUBIĆ jest moim zdaniem terminem nieadekwatnym. Czechów, Francuzów i Amerykanów KOCHAMY, bo miłość to uczucie głębsze, pełne wzlotów i upadków, ślepe czasami, bezwarunkowe, no i bardzo często nieodwzajemnione.

Czechów kochamy na przykład za to, że nas ochrzcili. Za to, że Mieszko zszedł z drzewa, odprawił tuzin żon i ożenił się z tą jedną, niepowtarzalną Czeszką. To Czesi pokazali nam drogę do ówczesnej cywilizowanej Europy, a nie Niemcy. Nie wspominam, na którym miejscu znaleźli się Niemcy w tej ankiecie. Ja sam byłem Czechom tak wdzięczny za chrześcijaństwo, że w wieku 17 lat, będąc uczniem liceum i junakiem letniego hufca pracy w Czechosłowacji, zamiast pierwsze swoje kroki skierować do gospody, poszedłem do kościoła, który zastałem zamknięty.

Jako pisarz szczególnie kocham Czechów za Jana Husa, bo to dzięki niemu język czeski stał się w XV w. najbardziej rozwiniętym językiem słowiańskim i wzorcem dla literackiego języka polskiego. Kocham ich również za to, że pierwsze zapisane zdanie po polsku wypowiedział Czech. Działo się to bardzo dawno temu w okolicach Henrykowa Śląskiego. Czech miał na imię Boguchwał, a mówił do swojej polskiej żony: Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj. Pamiętają Państwo? Kochamy Czechów za Jana Matejkę, bo gdyby jego ojciec Frantisek Matieyka spod Hradca Kralowew porę nie wyniósł się pod Kraków i nie poznałby tam swojej drugiej połowy, która była w połowie Niemką, to różnie mogłoby być z tym „Hołdem pruskim”.

Kochamy świętej pamięci Gustawa Holoubka, bo gdyby nie był Czechem po ojcu, pewnie nigdy nie byłby w stanie zrobić sobie jaj w czeskim stylu i wyrecytować w obecności starego betonu partyjnego w osobie Leonida Breżniewa „Ody do młodości” Mickiewicza. Kochamy Karela Gotta za to, że mimo podeszłego wieku śpiewa – forever young. I wreszcie kochamy Czechów za Mariusza Szczygła i jego „Gottland” i „Zrób sobie raj”. Jakby ktoś nie wiedział, to Mariusz Szczygieł jest Polakiem, ale w poprzednim życiu nazywał się Marias Stehlik.

Kochamy Czechów, lecz jest to miłość bez wzajemności. Z Amerykanami sprawa wygląda prościej. Na pierwszy rzut oka jest to miłość odwzajemniona, choć płytka, bo oni LOVE wszystko i wszystkich. Amerykanie love: komputer, samochód, dom, pracę, dolary, żonę lub męża love czasami też, a czemu nie. Oni love: demokrację, Jezusa Chrystusa, pączki, filmy i Polaka love too. Ale Amerykanie nie love znieść nam visa, więc jest, jak jest.

Miałem kiedyś sen. Śniło mi się, że nasz obecny prezydent, w którego żyłach płynie szlachecka krew, a jak błękitna krew, to i honor jest, upodobnił się do króla Danii. Ten król, kiedy hitlerowcy kazali duńskim Żydom nosić na ramieniu opaskę z gwiazdą Dawida, pierwszy założył taką opaskę i powiedział „też jestem Żydem”. Więc w moim śnie Bronisław Komorowski nie założył opaski, natomiast na zaproszenie prezydenta USA odpowiedział: „też jestem Polakiem”. Przyjadę, jak zniesiecie wizy. Kiedy się obudziłem, okazało się, że to Litwinom znieśli wizy, choć rodzina prezydenta też niby z Litwy. Następna miłość nieodwzajemniona.

A miłość do Francuzów? Aaa, to już jest polska megamiłość. Ślepa, poddańcza, nieodwzajemniona, wieczna, można powiedzieć, bo trwa od wielu wieków i nie widać jej końca, o czym na końcu tego felietonu. Tak na poważnie zaczęła się ta miłość wraz z załatwieniem polskiego tronu Henrykowi Walezemu. On sam nie był z tej posady zadowolony, więc uciekł do Francji. Ten pierwszy raz zapoczątkował całą serię odrzucania naszego uczucia, a my mimo wszystko.

Napoleon obiecał nam wolność i miłość też. Skończyło się wypadem na Karaiby i tym, że niektórzy mieszkańcy egzotycznej wyspy mają do dziś niebieskie oczy. Francuzi nadzorowali haniebny podział Śląska Cieszyńskiego po pierwszej wojnie światowej. A druga wojna? Z miłości do Polski nie ruszyli palcem w bucie, a my dalej im wierzyliśmy i kochaliśmy. Brnęliśmy tą ślepą uliczką, kiedy przymykali oczy na oddanie Polski w sowieckie łapy. Choć w Warszawie stoi pomnik pewnego francuskiego generała i jest nawet rondo ochrzczone jego personaliami, to miłość do Francuzów z czasów komuny kojarzy mi się wyłącznie z zakupem licencji na autobusy marki Berliet.

Na koniec jeszcze małe zdarzenie. Ostatniej jesieni wsiadłem w nocny pociąg z Monachium do Paryża. Jak się nad ranem okazało, pociąg miał dramatyczne 10-minutowe spóźnienie! Kiedy wysiadłem na dworcu Paris Est, młode, piękne dziewczyny witały podróżnych spóźnionego pociągu cudownym uśmiechem, świeżym rogalikiem i kubkiem gorącej czekolady. Pomyślałem wtedy o PKP i przeszły mnie ciarki, ale po chwili również uśmiechnąłem się do dziewczyny. Wziąłem od niej rogalika, kubek czekolady i powiedziałem sam do siebie: i jak was nie kochać...

Hubert Klimko-Dobrzaniecki (ur. 1967 r.). W 2003 r. ukazał się zbiór jego opowiadań „Stacja Bielawa Zachodnia”, ale rozgłos przyniósł mu „Dom Róży. Krýsuvík”. W 2007 r. opublikował powieści: „Kołysanka dla wisielca” i „Raz. Dwa. Trzy”. W tym samym roku był nominowany do Paszportu POLITYKI. W październiku 2009 r. ukazała się jego powieść „Rzeczy pierwsze”. Ostatnio wydał książkę „Bornholm, Bornholm”.

Polityka 14.2011 (2801) z dnia 02.04.2011; Kultura; s. 92
Oryginalny tytuł tekstu: "Kogo kochamy? Kogo lubimy?"
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną