Polska Mata Hari
Recenzja książki: Madeleine Masson, "Wojna moja miłość, Krystyna Skarbek – ulubiona agentka Churchilla"
W końcu grudnia 1899 r. odbył się w Warszawie ślub hrabiego Jerzego Skarbka ze Stefanią Goldfeder, córką żydowskiego bankiera. W 1915 r. przyszła na świat ich córka Krystyna. 18 lat później, już po śmierci ojca, została ona żoną przemysłowca Karola Gettlicha. Małżeństwo okazało się nieudane i rychło zakończyło się rozwodem. W listopadzie 1938 r. Krystyna ponownie wyszła za mąż – za Jerzego Giżyckiego, malarza, pisarza i brytyjskiego agenta. Wciągnął ją do pracy w wywiadzie. To małżeństwo również było nieudane, lecz współpraca z brytyjskim wywiadem określiła dalsze jej życie.
Po wybuchu wojny związała się z powstałą w Warszawie konspiracyjną organizacją wywiadowczą Muszkieterowie. Konflikt polskich władz uchodźczych z Muszkieterami miał wpływ na losy Krystyny Skarbek i związanego z nią Andrzeja Kowerskiego. Zostali mianowicie odsunięci od kontaktów z Kierownictwem Operacji Specjalnych (SOE). Polski wywiad oskarżył ich o współpracę z Niemcami, co mogło się fatalnie skończyć. Mieli już jednak swoje brytyjskie kontakty i świetną opinię, więc po dłuższej kwarantannie przywrócono ich do służby w SOE, pilnując jedynie, by nigdy nie zajmowali się sprawami polskimi.
Krystyna Skarbek współdziałała z francuskim ruchem oporu, zdobywając uznanie odwagą, inteligencją, rozległością kontaktów oraz umiejętnością wzbudzania zaufania, czyli cechami niezwykle ważnymi w działalności wywiadowczej. Po zakończeniu wojny okazało się, że nikt już jej nie potrzebuje. Usiłowała podtrzymywać dawne kontakty – stąd romans z Ianem Flemingiem, twórcą postaci Jamesa Bonda – ale kończyło się to kolejnymi rozczarowaniami. Miała 37 lat, gdy zginęła od ciosów nożem zakochanego w niej paranoika. Jest ten życiorys gotowym scenariuszem filmowym.
Madeleine Masson, Wojna moja miłość, Krystyna Skarbek – ulubiona agentka Churchilla, przeł. Wojciech M. Próchniewicz, Wydawnictwo Vesper, Poznań 2012, s. 368