Podziwiaj, medytuj ... wreszcie - jedz!
Recenzja książki: Iwona Kordzińska - Nawrocka, "Japońska kultura kulinarna"
Najpierw cytat, który w tej książce jest zamiast motta: „Powiada się, że japońska kuchnia jest raczej do oglądania niż do jedzenia. Powiem więcej - ona jest do medytowania. Przypomina bezgłośną muzykę, którą współtworzą migocący w ciemności płomień świec oraz naczynia z laki." (Tanizaki Juni'chiro: „Pochwała cienia" tłum. H. Lipszyc)
Ilekroć decydowałem się na kolację w japońskiej restauracji, zawsze przeżywałem te same męki: jeść czy podziwiać? W końcu oczywiście zjadałem wszystko i ze smakiem, ale moje poczucie estetyki cierpiało. Musiałem naruszyć malarską kompozycję, jaką tworzyły słupki sushi lub plasterki sashimi, zaburzyć kolorystyczne związki między warzywami, zrujnować piramidkę z krewetek lub pagórek z czerwonej pasty miso.
Podobne rozterki gnębiły jak widać i wybitnego japońskiego pisarza żyjącego w ubiegłym wieku. Tanizaki Juni'chiro musiał cierpieć znacznie bardziej niż ja. On to przeżywał kilka razy dziennie, podczas gdy ja w japońskich restauracjach bywam zaledwie parę razy do roku. Wkrótce zaś będę tam chodził z pełną świadomością tego, w czym uczestniczę. A pomoże mi książka, którą właśnie przeczytałem. Myślę jednak, że wymaga ona ponownej lektury dla pełniejszego zrozumienia. Nie jest to bowiem ani powieść, ani zwykła książka kulinarna. Jej autorka, dr Iwona Kordzińska-Nawrocka, to absolwentka japonistyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz na Uniwersytecie Shinsu w Matsumoto. Jest adiunktem w Zakładzie Japonistyki i Koreanistyki UW, a jej specjalność to klasyczna literatura, język i kultura Japonii. „Japońska kultura kulinarna" jest kolejną książką tej autorki po wydanej przed trzema laty, niezwykle interesującej „Japońskiej miłości dworskiej".
Dzieło Iwony Kordzińskiej-Nawrockiej to niezwykle bogato ilustrowany przewodnik po kulturze stołu i kuchni tak odległego i tak przez to frapującego dla mieszkańca Europy kraju. Historia obyczaju żywieniowego zaczyna się bowiem już w czasach prehistorycznych. Autorka sięga po prace archeologów i historyków starożytności, by uświadomić nam jak stara to kultura, z którą przyszło nam obcować. I tylko takie podejście pozwala nam zrozumieć, skąd taka miłość do ryżu lub z czego wywodzi się herbaciany rytuał.
Nie tylko historia japońskiej sztuki kulinarnej jest pasjonująca. Frapujący jest także sam obyczaj współczesny. Fascynuje zarówno swą egzotyką, jak i szacunkiem dla wielowiekowej tradycji.
Każdy, kto wybiera się do Japonii, winien tę książkę przestudiować. Wówczas nie będzie błądził po krętych uliczkach Kioto, Tokio czy Osaki w poszukiwaniu właściwej dla siebie restauracji. Dowie się bowiem czym różnią się i czego ma się spodziewać wchodząc do ryotei, a co go czeka w itamae cappo lub sobaya.
A ci, którzy nie wybierają się za morze, lecz chętnie odwiedzają lokale japońskie w naszym kraju, też będą dysponować wiedzą pozwalającą zamawiać dania z pełną świadomością ich smaku, aromatu i wyglądu.
Iwona Kordzińska-Nawrocka, Japońska kultura kulinarna, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008, str. 300
- Kup książkę w merlin.pl