(Prawie) wszystko o Żydach
Recenzja książki: Leo Trepp, Żydzi, naród, historia, religia
Czytając książkę niemiecko-amerykańskiego rabina i teologa nie można wyjść z podziwu, jak autorowi udało się na niespełna 450 stronach pomieścić informacje dotyczące wszystkich wspomnianych w tytule książki dziedzin! Jest tu w zasadzie wszystko: opis biblijnych i późniejszych dziejów Żydów, przegląd najważniejszych myślicieli i filozofów żydowskich, opowieść o judaizmie amerykańskim, powstaniu państwa Izrael i konsekwencjach politycznych tego faktu, opis wojen, ale także nawiązanie do problemu Holokaustu. Najciekawszą częścią wydaje się jednak szczegółowe wyjaśnienie i opisanie wszelkich aspektów religijnego życia, w tym poświęcenie sporo miejsca żydowskiej mistyce, czyli kabale, ale także obyczajowi we wszelkich sferach życia. Możemy więc znaleźć tu szczegółowy opis świąt, zasad dotyczących nadawaniu imion, małżeństw, rozwodów, chorób, obrzezania, tradycji towarzyszących dniu codziennemu i świątecznemu. Któż, jeśli nie rabin potrafi to najlepiej wyjaśnić?
Książkę czyta się właściwie jednym tchem, czemu pomaga zapewne dobra struktura tego opracowania: krótkie i dobrze tematycznie pogrupowane rozdziały. To, co w jednym miejscu jest zaletą książki, jak jej zwartość, w innym bywa problemem. W wielu momentach chciałoby się, by temat, którym zajmuje się autor, nie był potraktowany w sposób tak bardzo uproszczony, pospieszny. Przykładem jest choćby fragment poświęcony kobiecie w judaizmie. Trepp przyznaje wprawdzie, że „żydowskiej liturgii w dalszym ciągu nadają ton mężczyźni" oraz że „przekształcenie jej tak, aby w równym stopniu uwzględniała mężczyzn i kobiety, jest bardzo trudnym zadaniem". Tyle że rabin nie wyjaśnia skąd biorą się owe trudności, nie pisze, czy obecnie w Izraelu toczą się na ten temat jakieś dyskusje, gdzie przebiegają główne linie podziału. Poprzestaje na kilku - owszem, wyważonych, ale jednak dość ogólnych - sformułowaniach, które w zasadzie są zaczynem do podjęcia tematu, a na pewno nie do uznania go za wyczerpany.
Niewątpliwie autor zamierzał napisać książkę-kompendium, rodzaj miniencyklopedii. W jej opisie wyjaśniono, iż jest ona skierowana zarówno do czytelników, którym tematyka żydowska jest mało znana, jak i do tych, którzy chcieliby swoją wiedzę pogłębić. Niestety, o ile można zgodzić się z pierwszą częścią tego zdania, o tyle trudno, by książka spodobała się osobom oczekującym od niej poszerzenia posiadanej już na temat judaizmu wiedzy. Można więc powiedzieć, że publikacja Treppa jest świetna, ale szkoda, że tak szybko się kończy.
Leo Trepp, Żydzi, naród, historia, religia, Cyklady, Warszawa 2009, s. 448