Klasyki Polityki

Między ubraniem a nieubraniem

Między ubraniem a nieubraniem. Krótka historia bielizny i bikini

Odnaleziony w Austrii stanik z XV w. Odnaleziony w Austrii stanik z XV w. Michaela Rehle/Reuters / Forum
Biustonosz i majtki jeszcze sto lat temu były modową nowinką, ale czy rzeczywiście wymyślono je dopiero pod koniec XIX w.? Dzieje stanika pokazują, jak skomplikowanym procesem była ewolucja uzależnionej od mody bielizny.
Modelka Miranda Kerr podczas Victorias Secret Fashion Show w Nowym Jorku.Scott McDermott/Corbis Modelka Miranda Kerr podczas Victorias Secret Fashion Show w Nowym Jorku.

W 2008 r. austriaccy archeolodzy pracujący na zamku Lengberg we wschodnim Tyrolu znaleźli w sklepieniu jednego z pomieszczeń upchnięte ze słomą tkaniny. Wcale ich to nie zdziwiło, starych materiałów często używano do uszczelniania ścian i stropów. Renowacja 2700 fragmentów batików oraz lnianych i jedwabnych szczątków ubrań trwała kilka lat. Okazało się, że były wśród nich cztery lniane staniki, w tym dwa z halkami i dwa z wyprofilowanymi miseczkami. To było bardzo dziwne, bo miejsce, w którym je znaleziono, zamurowano w XV w. Specjalistka od tkanin i średniowiecznej mody Beatrix Nutz z Universität Innsbruck, nie wierząc własnym oczom, wysłała próbki materiałów do analizy radiowęglowej. Ta potwierdziła, że staniki noszono między 1390 a 1485 r.

Znalezisko wprawiło badaczy historii ubioru w konsternację – przecież początki współczesnego stanika to XIX w.! Zresztą potencjalnych kandydatów do miana odkrywcy stanika jest wielu. Na przykład Anglosasi wskazują Amerykanina Henry’ego Leshera, który w 1859 r. opatentował pierwszy protostanik, albo Mary Phelps Jacob, która w 1913 r. zrobiła biustonosz z dwóch chusteczek do nosa i satynowej wstążki.

Francuzi upierają się znowu przy Herminie Cadolle, projektantce biustonosza na ramiączka z 1889 r. Natomiast Niemcy uważają, że zwycięstwem biustonosza nad symbolizującym ucisk kobiet gorsetem to rok 1912, kiedy to w szwabskim Bad Connstatt ruszyła masowa produkcja staników. Przy okazji zeszłorocznych obchodów stulecia biustonosza niemiecka prasa brukowa oskarżyła Austriaków, że chcą im ukraść „ich biustonosz”, a w tym roku te same zarzuty mogą wysunąć wobec nich Amerykanie, którzy obchodzą stulecie wynalazku Mary Phelps Jacob.

Polityka 34.2013 (2921) z dnia 20.08.2013; Ludzie i Style; s. 90
Oryginalny tytuł tekstu: "Między ubraniem a nieubraniem"
Reklama